انواع ورق‌های فولادی، سهم بزرگی از صنعت روز دنیا را به خود اختصاص داده‌اند به گونه‌ای که می‌توان به جرات گفت هیچ کارخانه‌ای را نمی‌توان یافت که در محصول نهایی آن از ورق به طور مستقیم یا غیر مستقیم استفاده نشده باشد. از میان همه ورق‌های فولادی، ورق روغنی و ورق اسید شویی در دهه‌های اخیر بسیار مورد توجه قرار گرفته‌اند که از اصلی‌ترین دلایل آن می‌توان به کاربردهای گسترده، همزمان با قیمت معقول این ورق‌ها اشاره کرد. در این مقاله به بررسی مشخصات فنی، کاربردها و تفاوت ورق روغنی و اسیدشویی به تفکیک می‌پردازیم.
فهرست این مطلب
علت نیاز به ورق اسیدشویی
با گسترش هر روزه علم و احساس نیاز به تولید محصولات نهایی با کیفیت بالاتر برای بقا در فضای رقابتی دنیا، صنایع آهن و فولاد دچار تغییرات زیادی شدند. در دهه‌های اخیر، خریداران ورق‌های فولادی از این محصول در کاربردهای حساس‌تری نظیر صنایع هوافضا، کشتی سازی و خطوط گاز و پتروشیمی استفاده کردند. در حالی که ورق سیاه نتوانست رضایت صاحبان صنایع کلان را برآورده کند چرا که خواص مکانیکی و خوردگی مناسبی نداشته و امکان تخریب در شرایط کاری وجود داشت، احساس نیاز به ورق با کیفیت بالاتر شکل گرفت. ورق اسیدشویی از جمله نخستین محصولات تولید شده برای پاسخ به این نیاز بود که در عمل توانست بسیار موفق عمل کند و صرفه اقتصادی داشته باشد.
فرایند تولید ورق اسیدشویی
ورق اسیدشویی در واقع شباهت‌های زیادی به ورق سیاه دارد اما با یک تفاوت عمده و تعیین کننده. ورق سیاه تولید شده به کمک فرایند نورد گرم، دارای کیفیت سطحی نامطلوبی است. از این رو، نیاز به عملیاتی است که به گونه‌ای کیفیت سطح محصول، ارتقا یابد. لذا برای تولید ورق اسید شویی، ابتدا تختال پیش گرم شده تحت فرایند نورد گرم قرار می‌گیرد. سپس پس از رسیدن به ضخامت مورد نیاز مصرف کننده و مطابق با استاندارد، با قرار دادن ورق تولید شده در اسید‌های صنعتی که می‌تواند ترکیبی از هیدروکلریک اسید، نیتریک اسید و سولفوریک اسید باشد، ناخالصی‌ها و عیوب سطحی شامل پوسته‌های اکسیدی از سطح ورق جدا می‌شوند. ورق تولید شده به دلیل رفع عیوب مذکور، خواص خوردگی بسیار مناسبی دارد و می‌تواند شرایط کاری سخت‌تری را تحمل کند.
انواع ورق اسیدشویی
پرچم‌داران ورق اسیدشویی در بازار آهن و فولاد کنونی عبارتند از:
- ST37
- SW22
- STW22
گریدهای نامبرده شده از ضخامت 1.5 میلیمتر تا 6 میلیمتر موجود هستند و عرض 1000 و 1250 میلیمتر، رایج‌ترین انواع موجود در بازار می‌باشند. شیت‌های تولید شده از این گریدها عموما با ابعاد زیر در دسترس هستند: (ابعاد به میلیمتر هستند)
- 1000×2000
- 1250×2500
کاربرد ورق اسیدشویی
همانطور که گفته شد، ورق اسیدشویی نسبت به ورق سیاه کیفیت بالاتری دارد و می‌تواند در محیط‌های کاری سخت‌تر مورد استفاده قرار بگیرد. از این رو، از جمله موارد کاربرد ورق اسیدشویی می‌توان به صنعت اتومبیل سازی، تاسیسات و مخازن انتقال گاز و ساخت لوله و پروفیل اشاره کرد. بدیهی است که لوله و پروفیل تولید شده از ورق اسیدشویی، کیفیت بالاتری نسبت به لوله‌های معمولی داشته که طبیعتا تاثیر مستقیمی بر قیمت نهایی آن خواهد داشت. نکته حائز اهمیت دیگر این است که ورق اسیدشویی STW22 نسبت به SW22 دارای خواص کششی بالاتری است که به همین دلیل در مواردی بیشتر به کار می‌رود که محصول تولید شده از این ورق، تحت کشش دائمی یا سیکلی قرار دارد.
تفاوت ورق روغنی با ورق اسیدشویی
مهم‌ترین و بنیادین‌ترین تفاوت در این دو محصول این است که ورق روغنی محصولی تولید شده به روش نورد سرد است اما ورق اسیدشویی همانطور که پیشتر نیز اشاره شد، به وسیله‌ی نورد گرم تولید می‌شود. در واقع می‌توان اینگونه گفت که اگر ورق اسیدشویی تولید شده در فرایند نورد گرم نتواند پاسخگوی نیاز مصرف کننده باشد، ورق روغنی به عنوان یکی از راه حل‌های کلیدی می‌تواند مورد استفاده قرار بگیرد.
فرایند تولید ورق روغنی
ورق روغنی که گاهی با نام ورق سرد نیز شناخته می‌شود، یکی از حیاتی‌ترین خروجی‌های نورد سرد است. ورق تولید شده در نورد گرم با ضخامت‌های بیشتر وارد پروسه نورد سرد می‌شود و پس از طی چندین عملیات اصلاحی به ورق روغنی تبدیل می‌شود. علت این نامگذاری به شکل ظاهری ورق روغنی پس از اتمام فرایند برمی‌گردد. بعد از اینکه به اختصار توضیح دادیم که ورق روغنی چیست، در ادامه انواع ورق روغنی و کاربردهایشان را مورد بررسی قرار خواهیم داد.
انواع ورق روغنی
این دسته از ورق‌ها دارای سه گرید سرشناس هستند که به وفور در صنایع روز دنیا مورد استفاده قرار می‌گیرند. این سه گرید عبارتند از:
- ST12
- ST13
- ST14
گریدهای نامبرده دارای ترکیب شیمیایی و عملیات حرارتی متفاوتی هستند و همین امر باعث شده است که خواص مکانیکی و فیزیکی متفاوتی را از خود نشان دهند.
کاربرد ورق روغنی
به طور کلی ورق‌های نورد سرد در کاربردهای خاص‌تری مورد استفاده قرار می‌گیرند. ورق روغنی به دلیل ضخامت نهایی و کیفیت سطحی خود می‌تواند به طور مستقیم در خودروسازی و تولید مقاطع نازک به کار رود. همچنین، این محصول می‌تواند مورد پوشش‌دهی‌های متنوع قرار بگیرد و محصولاتی مانند ورق گالوانیزه و ورق رنگی از آن منتج شود. تولید قطعات و اجزای داخلی بسیاری از خودروهای روز دنیا نیز به کمک ورق روغنی تولید می‌شود.
مقایسه قیمت ورق روغنی و ورق اسیدشویی
فاکتورهای متعددی از قبیل شرایط ارزی موجود و هزینه‌های انرژی و حمل و نقل بر قیمت نهایی این محصولات اثر مستقیمی دارند اما باید به این نکته اشاره کرد که زمانی که به مقایسه قیمت ورق روغنی و ورق اسیدشویی می‌پردازیم، در هر شرایطی ورق روغنی گرانتر از ورق اسیدشویی است. دلیل این امر این است که ورق روغنی محصول نورد سرد است که فرایندی نسبتا پیچیده بوده و هزینه‌های بیشتری را به خود اختصاص می‌دهد اما ورق اسیدشویی توسط نورد گرم تولید می‌شود. در واقع می‌توان اینگونه گفت که ورق روغنی یک مرحله گران قیمت بیشتر نسبت به ورق اسیدشویی طی می‌کند که قطعا در تفاوت قیمت نهایی این دو محصول، اثرگذار است.
ورق روغنی فولاد مبارکه
کارخانه فولاد مبارکه اصفهان که به نوعی بزرگترین تولید کننده انواع ورق‌های فولادی در ایران حساب می‌شود، بزرگترین تولید کننده ورق روغنی در کشور به شمار می‌رود. ورق روغنی فولاد مبارکه از کیفیت نهایی بسیار بالایی برخوردار است و به دلیل خطوط تولید بسیار پیشرفته، قادر به رقابت با ورق روغنی سایر تولیدکنندگان برتر دنیا در ضخامت‌های یکسان می‌باشد. همچنین؛ ورق رنگی و ورق گالوانیزه از دیگر محصولات پرفروش فولاد مبارکه می‌باشد که حاصل پوشش‌دهی مورد نظر بر روی ورق سرد تولید شده در نورد سرد است.
جمع‌بندی
در این مقاله، مطالبی در خصوص دو محصول پرفروش ورق فولادی یعنی ورق روغنی و اسید شویی، گردآوری شد. تفاوت‌های هر محصول به تفکیک مورد ارزیابی قرار گرفت و مطرح‌ترین گریدهای هر کدام از ورق‌ها، معرفی شد. در ادامه نیز مطالبی در خصوص علل تفاوت قیمت ورق روغنی و ورق اسیدشویی آورده شد. شما عزیزان می‌توانید برای آگاهی از قیمت روز انواع مقاطع آهن آلات و محصولات فولادی وارد وبسایت فولادینو شوید.