میلگرد آجدار چیست؟

میلگرد یکی از مهم‌ترین و پرکاربردترین مقاطع فولادی در صنعت ساخت‌وساز است. این محصول به اشکال و روش‌های مختلف برای مسلح کردن بتن و دیگر مصالح مورد استفاده قرار می‌گیرد. از نظر شکل ظاهری، میلگرد به دو نوع ساده و آجدار تقسیم می‌شود. میلگرد آجدار با سطح شیاردار، کاربردها، انواع و ویژگی‌های خاص خود را دارد که در این مقاله آنها را مرور خواهیم کرد. روش تولید این محصول و کارخانه‌های تولیدکننده‌ آن نیز از دیگر موضوعات این مطلب هستند. با فولادسازان راه ابریشم همراه شده و علاوه بر تعریف میلگرد آجدار چیست با یکی از اصلی‌ترین مصالح در صنعت راه ‌و ساختمان آشنا شوید. 

میلگرد آجدار چیست؟ 

میلگرد آجدار چیست؟ میلگرد آجدار نوعی میلگرد با سطح شیاردار است. این شیارها یا برجستگی‌ها در تمام طول میلگرد کشیده شده و درگیری یا اتصال آن با بتن را افزایش می‌دهند. طرح و شکل این شیارها می‌تواند متفاوت باشد؛ اما هرچه بیشتر و پیچیده‌تر باشند، اتصال میلگرد با بتن بیشتر می‌شود. از نظر جنس، میلگرد آجدار علاوه بر فولاد معمول، می‌تواند از هریک از آلیاژهای زیر تولید شود:

• میلگرد اروپایی با درصد منگنز و سیلیکون بیشتر که سبب افزایش مقاومت خمشی میلگرد می‌شود
• میلگرد فولاد پرکربن به این محصول میلگرد سیاه نیز گفته می‌شود مقاومت آن در برابر رطوبت و خوردگی پایین؛ اما در برابر فشار و کشش بالاست. برای افزایش مقاومت این محصول در برابر خوردگی از راهکارهای پوشش اپوکسی یا گالوانیزاسیون استفاده می‌شود.
• میلگرد فولاد ضد زنگ: در آلیاژ این محصول، درصد کربن کاهش و درصد موادی مانند روی، کروم و نیکل افزایش یافته است. مقاومت این میلگرد در برابر خوردگی تا ده‌ها سال است.
• میلگرد آجدار تقویتی: این محصول از شمش‌های فولادی نورد گرم تولید شده و مقاومت کششی بسیار بالایی دارد.
• میلگرد FRP: این محصول به‌جای فولاد از فیبرهای پلیمری تقویت شده تولید می‌شود و مقاومت تقریبا مادام‌العمری در برابر خوردگی دارد. عملکرد این میلگرد در برابر ارتعاشات مغناطیسی و الکتریکی نیز عالی بوده و وزن ساختمان را نیز کاهش می‌دهد.

میلگرد آج‌دار عمدتا در قالب شاخه‌های ۱۲ متری یا کلاف که شامل تعداد زیادی میلگرد است تولید و عرضه می‌شود. 

چرا میلگرد آجدار می شود؟

به‌ طور کلی از میلگرد برای افزایش مقاومت کششی بتن استفاده می‌شود. بتن به‌خودی‌خود در برابر نیروهای کششی حتی جزئی مانند کشش ناشی از تغییرات دما نیز غیر مقاوم است و سریعا ترک بر‌می‌دارد. در صورت عدم استفاده از میلگرد در درون بافت بتن، این ترک‌ها افزایش یافته و خسارات جبران‌ناپذیری به بار می‌آید. اما میلگرد ساده و صیقلی از این نظر نمی‌تواند کمک چندانی به بتن بکند. چراکه با بتن درگیری پیدا نکرده و به‌ مرور زمان و بر اثر نیروهای کششی از درون آن خارج می‌شود. در عوض آج‌ها یا برجستگی‌های میلگرد آجدار ، سبب چسبندگی بسیار خوب این مقطع فولادی با بتن می‌شوند.

میلگرد آجدار به انگلیسی

در زبان انگلیسی و در زبان بین‌المللی صنعت به میلگرد آجدار Ribbed Rebar گفته می‌شود. Rib به معنی دنده و Ribbed به معنی دنده‌دار یا دنده‌داده‌شده است. در برخی کشورها این محصول را با نام Indented Rebar نیز می‌شناسند. Dent به معنی فرورفتگی و شیار Indented به معنی شیاردار است.

انواع میلگرد آجدار

به‌طورکلی میلگرد به چهار دسته‌ A1 تا A4 تقسیم می‌شود. میلگرد A1، همان میلگرد ساده و صیقلی است؛ اما سه مورد دیگر، همگی آجدار هستند. در این بخش این سه نوع میلگرد را بررسی می‌کنیم.

۱) میلگرد آجدار A2

میلگرد A2، یا S340 ساده‌ترین میلگرد آجدار با تنها یک شیار است که است به‌صورت مارپیچ از ابتدا تا انتهای میلگرد امتداد می‌یابد. به این محصول، میلگرد مارپیچ ساده نیز گفته می‌شود. از نظر شکل‌پذیری، آن را در دسته‌ی میلگردهای نیمه‌خشک قرار می‌دهند. بنابراین این محصول در مقایسه با میلگرد ساده، شکل‌پذیری کمتری داشته اما نسبت به میلگردهای a3 و a4 بهتر عمل می‌کند. درصد کربن میلگرد a2، ۰٫۲ تا ۰٫۳ درصد است. جوشکاری روی این محصول نیز در شرایط خاص قابل‌انجام است اما به‌ طور کلی توصیه نمی‌شود. قطر میلگرد A2 معمولا تا ۱۲ میلیمتر است که انواع زیر هشت میلیمتر تنها به‌صورت کلاف عرضه می‌شوند.

۲) میلگرد آجدار A3

میلگرد A3 پرکاربردترین نوع میلگرد آجدار در صنعت ساختمان‌سازی است. این محصول، دو ردیف آج در‌هم‌تنیده‌ی مارپیچ یا جناقی دارد و به همین دلیل به آن میلگرد مارپیچ نیز گفته می‌شود. 

میلگرد A3 را از آلیاژی با کربن بیشتر نسبت میلگرد a2 تولید می‌کنند که حاوی حدودا ۰٫۳ تا ۰٫۳۷ درصد از این ماده است. این آلیاژ در مقایسه با میلگرد A1 و A2، علاوه بر مقاومت بیشتر در برابر تنش و نیروهای برشی، تا حدی قابلیت ماشین‌کاری و خم‌کاری تا زوایای نه‌چندان تند نیز دارد. میلگرد A3 قابل جوشکاری نیست. میلگرد a3 خود در دو نوع S400 و S420 تولید می‌شود. آلیاژ S400 کربن کمتری نسبت به S420‌ دارد. قطر میلگرد A3 نیز معمولا بین ۱۰ تا ۳۲ میلی‌متر است.

۳) میلگرد آجدار A4

اگر می‌پرسید که گران‌ترین نوع میلگرد آجدار چیست؟ پاسخ، میلگرد A4 است. محصولی که در عین درصد کربن نه‌چندان زیاد، سختی و مقاومت بسیار بالایی دارد. میلگرد a4، به‌جای ردیف‌های شیار، آج‌های دوکی‌شکل مانند اعداد هفت یا هشت دارد که در دو طرف محیط دایره‌ی مقطع میلگرد قرار گرفته‌اند. این شکل از آج‌ها سبب شده‌اند که این محصول، بیشترین مقاومت را در برابر تنش داشته باشد. دیگر دلیل مقاومت عالی میلگرد a4، استفاده از تکنولوژی ترمکس در فرآیند تولید آن است. 

مقاومتی که هر میلگرد a4 به بتن می‌دهد، چندین برابر میلگردهای دیگر بوده و به کاهش هزینه‌های پروژه و افزایش سرعت آن کمک می‌کند. به این محصول، میلگرد S520 یا آج مرکب گفته می‌شود. این میلگرد، قابلیت جوشکاری و خم‌کاری ندارد. قطر آن نیز معمولا بین ۲۵ تا ۴۰ میلیمتر است.

نحوه تولید میلگرد آجدار

مانند بسیاری دیگر از مقاطع فولادی در تولید میلگرد آجدار نیز نورد، نقش اساسی دارد. در این فرآیند، شمش‌های فولادی در درون کوره‌های نورد گرم از میان غلطک‌های متعدد عبور داده می‌شوند تا به ضخامت و شکل نهایی برسند. دمای کوره‌ها معمولا ۱۱۰۰ درجه سانتی‌گراد است. فرآیند شکل‌دهی در سه مرحله انجام می‌شود که طی هر کدام فشار و کشش معینی به شمش‌ها اعمال می‌شود. پس از رسیدن به قطر و طول مشخص، فرآیند آج زنی انجام می‌شود. این مرحله، برای میلگرد a2 همزمان با نورد است.

از روش نورد سرد نیز گاهی برای تولید میلگردهای A3 استفاده می‌شود. روش ترمکس که در بخش‌های قبلی به آن اشاره کردیم نیز شامل عبور میلگردها پس از مرحله‌ی نورد گرم از داخل نازل‌های آب عبور است تا با سرد شدن ناگهانی، لایه‌ای به نام مارتنزیت روی آنها تشکیل شود. این روش به افزایش استحکام میلگرد بدون نیاز به افزایش کربن آن کمک می‌کند.

مشخصات و ویژگی‌های میلگرد آجدار چیست؟

ویژگی‌های میلگرد آجدار بسته به نوع آن متفاوت است. از مهم‌ترین ویژگی‌های میلگرد A2 می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• تنش جاری: ۳۰۰۰ کیلوگرم بر سانتی‌متر مربع
• تنش گسیختگی: ۵۰۰۰ کیلوگرم بر سانتی‌متر مربع
• تغییر شکل پلاستیکی: حدود ۱۸ درصد
• شکل‌پذیری: بالا

مشخصات میلگرد A3 نیز عبارتند از:

• تنش جاری: ۴۰۰۰ کیلوگرم بر سانتی‌متر مربع
• تنش گسیختگی: ۶۰۰۰ کیلوگرم بر سانتی‌متر مربع
• تغییر شکل پلاستیکی: حدود ۱۴ درصد
• شکل‌پذیری: متوسط

ویژگی‌های میلگرد A4 نیز به شرح زیر است:

• تنش جاری: ۵۰۰۰ کیلوگرم بر سانتی‌متر مربع
• تنش گسیختگی: ۶۵۰۰ کیلوگرم بر سانتی‌متر مربع
• تغییر شکل پلاستیکی: حدود ۱۱ درصد
• شکل‌پذیری: پایین

کاربردهای میلگرد آجدار

کاربردهای میلگرد آجدار نیز بسته به انواع آن متفاوت است که به تفکیک عبارتند از:

• کاربرد میلگرد A2: خاموت‌سازی، دال، آرماتوربندی عرضی، تیر بتنی، ستون و دیوار برشی، مش‌بندی ساختمان و کاربردهایی که نیز به خم‌کاری دارند.
• کاربرد میلگرد A3: آرماتوربندی طولی و فونداسیون در ساختمان‌سازی و سیویل‌های صنعتی
• کاربردهای میلگرد A4: دیوارهای برشی، قاب‌های خمشی و چرخشی، ساخت سازه‌های شهری و تجاری بزرگ مانند بنادر، پل و غیره

کارخانه های تولیدکننده میلگرد آجدار

از مهم‌ترین تولیدکننده‌های میلگرد آجدار در کشور می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• ذوب آهن اصفهان: بزرگترین تولیدکننده‌ مقاطع فولادی با چهار کارگاه نورد برای تولید هر چهار نوع میلگرد A1 تا A4. میلگردهای آجدار این تولیدکننده در سایز‌های ۱۲ تا ۴۰ میلیمتری عرضه می‌شوند.
• سیادان ابهر: این کارخانه در نزدیکی شهرستان ابهر از توابع استان زنجان ساخته شده و بر تولید میلگرد متمرکز است.
• بافق یزد: این کارخانه بر تولید میلگرد با روش‌های نوین، متمرکز است.
• فولاد خراسان یا فولاد نیشابور: این کارخانه هر چهار نوع میلگرد را تولید می‌کند.

از دیگر برندهای میلگرد آجدار در کشور نیز می‌توان به سرمد ابرکوه یزد، زاگرس، حسن رود گیلان، ظفر بناب، امیرکبیر کاشان و آتیه‌ خلیج فارس اشاره کرد.

وب‌سایت فولادینو با ارتباط مستقیم با تولیدکننده‌های برتر این محصول و کاهش مسیر تولید تا مصرف، در جهت مقرون‌به‌صرفه‌تر کردن قیمت میلگرد آجدار و دیگر مقاطع فولادی برای مصرف‌کننده قدم برمی‌دارد. برای استعلام قیمت و خرید محصولات هر یک از برندهای معتبر تولید میلگرد آجدار با کارشناسان ما در تماس باشید.