توجه به طراحی و فونداسیون سازه، یکی از مهم‌ترین عواملی است که در مقاوم بودن و استحکام بالای سازه حائز اهمیت است. رعایت استاندارد‌های لازم در اجرای ساختمان و همچنین مقاومت ساختمان در برابر بلایای طبیعی مانند زلزله نیز از جایگاه مهمی برخوردار است. از جمله روش‌های مقاوم سازی ساختمان، استفاده از خاموت است که برای اولین بار در سال ۱۹۷۱ و پس از زلزله ژاپن جهت افزایش مقاومت ساختمان و کاهش خسارت ناشی از بلایای طبیعی استفاده شد و با توجه به قرار گرفتن کشور ایران بر روی گسل و زلزله خیز بودن آن، استفاده از آن در داخل کشور، تقریبا اجتناب ناپذیر است.
در ادامه علاوه بر پاسخ به پرسش خاموت چیست به بررسی این محصول پرداخته و توضیحاتی را درباره آن ارائه خواهیم کرد. با ما همراه باشید.
فهرست این مطلب
خاموت چیست؟
معمولا در پروژه‌های عمرانی از دو نوع میلگرد استفاده می‌شود، میلگرد طولی و میلگرد عرضی یا خاموت. میلگردهایی که در راستای تیرها و ستون‌ها قرار می‌گیرند را میلگرد‌های طولی و میلگردهایی که عمود بر میلگرد‌های طولی و در عرض تیر ها و ستون ها قرار گرفته است را میلگرد عرضی یا خاموت می‌گویند.
با توجه به اینکه میلگرد‌های طولی استفاده شده در ساختمان، به تنهایی توانایی تحمل نیروهای کششی هنگام وقوع زلزله را ندارند. از خاموت (میلگرد عرضی) استفاده می‌شود تا استحکام سازه را در برابر این نوع نیروها افزایش دهند. در واقع خاموت به میلگرد خم شده‌ای گفته می‌شود که با توجه به نوع قرار گیری خود در تیرها و ستون‌های بتنی، مقاومت ساختمان را در برابر نیروهای برشی و پیچشی افزایش می‌دهد.
بیشتر بخوانید: میلگرد چیست؟ انواع و کاربرد‌های آن را بشناسید
انواع خاموت کدامند؟
خاموت‌ها با توجه به کاربرد و نوع استفاده در شکل‌ها و اندازه‌های مختلفی موجود و تولید می‌شوند. دسته‌بندی خاموت‌ها به صورت زیر است:
- خاموت سنتی
- خاموت معمولی
- خاموت مارپیچ
- خاموت ربات
- خاموت سلولار
در ادامه با توجه به توضیحات مختصری که درباره این محصول داده می‌شود، با تفاوت‌های انواع مختلف آن آشنا می شوید.
۱- خاموت سنتی چیست؟
یکی از مهم ترین و پرکاربرد ترین نوع خاموت‌ها که در ساختمان‌سازی و پروژه‌های عمرانی استفاده می‌شود، خاموت سنتی است. این خاموت‌ها معمولا با استفاده از اهرم و دست خم می‌شوند، زاویه خم آنها 90 درجه بوده و به شکل مربع به کار می‌روند.
۲- خاموت معمولی چیست؟
این محصول نیز مانند نوع سنتی در محل کار، توسط کارگران و با استفاده از دست و اهرم ساخته می‌شود، در واقع به صورت دستی خم کردن این نوع محصول باعث می‌شود که در هر نوع و هر سایزی از ستون قابل استفاده باشد.
۳- خاموت مارپیچ چیست؟
برای تولید این نوع خاموت‌ها از دستگاه CNC استفاده می‌شود و نمی‌توان با دست و اهرم آنها را ساخت.
این نوع خاموت‌ها در طیف گسترده‌‌ای از ستون‌ها و اندازه‌ها قابل استفاده هستند.
۴- خاموت ربات چیست؟
این محصول مانند نوع مارپیچ توسط دستگاه CNC ساخته می‌شود ولی در ظاهر خود دارای تفاوت است.
در این محصول، مربعی در گوشه آن وجود دارد که این خاموت را از خاموت مارپیچ متمایز میکند.
۵- خاموت سلولار چیست؟
خاموت‌های سلولار، از جدیدترین و به روز ترین نوع خاموت‌ها به شمار می‌آیند که در بازار ایران از آنها استفاده می‌شود. این خاموت‌ها به شکل حلقه‌های بسته تولید می‌شوند که از تکنولوژی جدیدی به نام Pi-Systems در آنها استفاده شده است و مقاومت و استحکام بالایی را در محل استفاده شده به وجود می‌آورند.
این نوع خاموت‌ها هنوز در مرحله آزمایش قرار دارند و احتمالا در آینده بیشتر از آن خواهیم شنید.
تفاوت خاموت ساده و مهندسی چیست؟
در یک نوع دسته‌بندی دیگر خاموت‌ها را به دو دسته مهندسی و ساده تقسیم می‌کنند که تفاوت این دو دسته در نوع خم آنها است. خاموت‌های مهندسی دارای خم 45 یا 135 درجه می‌باشند ولی خاموت‌های ساده دارای خم 90 درجه هستند. یکی از تفاوت‌های مهم خاموت مهندسی و ساده توانایی تحمل بار و مقاومت آن می‌باشد. خاموت‌های ساده در برابر نیروهای وارد شده توسط زلزله مقاومت چندانی ندارند و به راحتی باز و باعث ریزش بتن استفاده شده می‌شوند اما در مقابل، خاموت‌های مهندسی اجازه تخریب ستون به واسطه ریزش بتن را نداده و استحکام ساختمان را به خوبی تضمین می‌کنند، این نکته یکی از موارد مهمی است که معمولا به دلیل عدم آگاهی مناسب و همچنین سختی اجرا، در ایران رعایت نمی‌شود و خسارت‌های زیادی را ایجاد میکند.
نحوه استفاده از خاموت‌ها در انواع سازه
در ساختمان سازی، خاموت‌ها به دو نوع تنگ باز و تنگ بسته تقسیم شده، که مدل طراحی سازه‌ها معلوم میکند از کدام نوع و به چه شکلی استفاده شود. خاموت تنگ باز در سه نوع تک شاخه (قلاب)، دو شاخه (رکابی) و یا چند شاخه مورد استفاده قرار می‌گیرد و خاموت تنگ بسته نیز با توجه به تعداد شاخه، کاربرد خاص خود را دارا می‌باشد. در مواقعی که نیروی پیچشی وارد شده زیاد باشد بهتر است از خاموت‌های تنگ بسته، به دلیل مقاومت بالا استفاده شود، نکته پر اهمیت در استفاده از این نوع، خم 135 درجه‌ای است که بخش انتهایی این محصول باید داشته باشد.
بیشتر بخوانید: آرماتوربندی چیست و چه نکاتی دارد؟ + نحوه اجرا
اهداف استفاده از خاموت
در مجموع استفاده از خاموت‌ها، اهداف زیر را دربر دارد:
- پیشگیری از ترک‌های قطری، که ممکن است باعث خرابی در کل سازه شود
- بالا بردن استحکام سازه در برابر نیروهای پیچشی، خزش، انقباض و کشش سطحی
- افزایش عملکرد لنگر خمشی آغازین
- جلوگیری از خم شدن میلگرد‌های طولی
- جلوگیری از جا به جایی مقاطع طولی در زمان بتن ریزی
- افزایش انعطاف پذیری ستون
- ایجاد عملکرد بهتر در میلگرد‌های ستون
در ادامه به بررسی نکات اجرایی خاموت‌ها که اهمیت بسیاری دارند پرداخته و با بعضی از این موارد آشنا می‌شویم.
نکات مهم در رابطه با خاموت چیست؟
در هنگام پیاده سازی و اجرا، یکسری نکات اهمیت بالایی دارند که در صورت رعایت نشدن آنها، سازه دچار مشکل خواهد شد.
- باید دقت شود که میلگرد‌های استفاده شده، کارکرده و دست دو نباشند و رعایت این نکته در مقاومت بتن تاثیر بسیار زیادی دارد.
- برای بستن خاموت‌ها به آرماتورهای طولی حتما باید از سیم آرماتوربندی استفاده شود.
- میلگرد های استفاده شده برای تولید این محصول نباید در دمای کمتر از 5 درجه خم شوند.
- فاصله خاموت‌ها از یکدیگر باید حدودا به اندازه 20 سانتی متر باشد.
- اگر نیاز به خم کردن دوباره می‌باشد، این عمل بایستی به شکل سرد و با استفاده از دستگاه مکانیکی انجام شود.
قیمت خاموت
قیمت خاموت با توجه به سایز و نوع میلگرد استفاده شده متغیر است. در واقع می‌توان گفت، بیشتر فاکتور‌هایی که در قیمت‌گذاری میلگرد مهم می‌باشد در اینجا نیز مهم و تاثیرگذار است.
شما می‌توانید با استفاده از جداول مربوطه در سایت فولادینو از قیمت روز انواع محصولات فولادی باخبر شوید و دسترسی آسانی به این نوع از اطلاعات داشته باشید. همچنین خرید و سفارش انواع محصولات فولادی، بدون داشتن محدودیت در حجم سفارش نیز از طریق این وبسایت امکان‌پذیر است.