یکی از مزایایی که بسیاری از فلزات دارند این است که نسبتا انعطاف‌پذیر و شکل‌پذیر هستند. همانطور که می‌دانیم شکلپذیری فلزات خاصیتی است که توانایی خم شدن یک فلز قبل از رسیدن به نقطه شکستن را مشخص می‌کند؛ بنابراین داشتن خاصیت شکلپذیری این امکان را به ما می‌دهد تا فلزات را به شکل و اندازه مدنظر خود فرم‌دهی کنیم. ویژگی‌ای که به نوعی فلزات را همه‌کاره می‌کند؛ چون اغلب اوقات مقاطع طویل و یا مسطح فولادی برای اینکه قابل استفاده باشند باید به نوعی تغییر شکل دهند. برای انجام این کار می‌توان از بسیاری از تجهیزات شکل‌دهی استفاده کرد که یکی از رایج‌ترین آنها پرس برک است. در این مقاله از فولادینو به بررسی این موضوعات می‌پردازیم که پرس برک چیست و چگونه کار می‌کند؟ انواع مختلف دستگاه پرس برک کدامند و هر کدام چه کاربردهایی دارند؟ همچنین ملاحظات اضافه‌ای نیز در مورد کار با پرس برک گوشزد خواهیم کرد.
فهرست این مطلب
پرس برک یا دستگاه پرس برک چیست؟
پرس برک قطعه‌ای از تجهیزات تولیدی است که برای خم کردن ورق فلز استفاده می‌شود. دستگاه پرس برک معمولا باریک و بلند است و به نحوی طراحی شده است تا بتوان قطعات بزرگ ورق فلزی را بوسیله آن خم کرد. این دستگاه از دو قسمت مختلف تشکیل شده است که شامل یک قسمت ثابت با نام ماتریس و یک قسمت متحرک با نام سنبه می‌شود. دستگاه پرس برک را دستگاه خم کن نیز می‌نامند.
نحوه کار پرس برک به چه صورت است؟
نحوه کار پرس برک یا همان فرایند خمکاری بوسیله این دستگاه به این صورت است که ورق بین یک قالب ثابت و یک پانچ متحرک بسته می‌شود؛ خم‌ها همه از پیش تعیین شده‌اند و پانچ و قالب برای طول‌ها و شکل‌های مختلف مدنظر مشتری طراحی می‌شوند. خم کردن ورق فلزی به نیروی زیادی نیاز دارد (اندازه گیری شده با واحد تناژ) و برای رسیدن به این نیرو و اعمال آن، پانچ از طریق چندین روش مختلف روی ورق فلز پایین می‌آید. لازم به ذکر است که یک فلز ممکن است چندین بار توسط پرس برک خم شود تا زمانی که فرم مورد نظر بدست آید.
انواع پرس برک
انواع مختلفی از فناوری پرس برک وجود دارد که هریک کاربردهای به خصوص خود را دارا هستند. از جمله:
- هیدرولیک ( به عنوان مثال پرس برک CNC )
- پنوماتیک
- نیروی الکتریکی
- مکانیکی
روش اعمال نیرو اغلب در نام پرس برک گنجانده شده است (به عنوان مثال، پرس برک هیدرولیک، پرس برک برقی سروو). پرس برک‌ها از نظر میزان نیرویی که می‌توانند فراهم کنند نیز با یکدیگر تفاوت دارند. همانطور که گفته شد در پرس برک میزان نیروی اعمال شده با واحد تناژ شناخته می‌شود که معیاری است از تن نیرویی که پرس برک می‌تواند وارد کند.
به عنوان یک قاعده کلی، هر چه تناژ دستگاه پرس برک بالاتر باشد، فلز ضخیم‌تری توسط آن قابل کار است. معمولاً از پرس‌های هیدرولیک برای دستیابی به مقادیر بسیار زیاد نیرو استفاده می‌شود و پرس‌های پنوماتیک و الکتریکی نیروی کمتری را ارائه می‌دهند.
انواع مختلف پرس برک سرعت و دقت متفاوتی نیز دارند. دستگاه برک برقی سروو به طور کلی بالاترین درجه دقت را دارد. پرس برک‌های پنوماتیک و برقی در زمان نیز صرفه‌جویی می‌کنند زیرا معمولاً سریعتر از پرس برک‌های هیدرولیک و مکانیکی هستند.
ملاحظات ویژه درباره دستگاه پرس برک
- پرس برک‌ها می‌توانند انواع مختلفی از خمیدگی‌ها را روی انواع مختلف فلزات ایجاد کنند. هنگام آماده کردن فلز برای انجام فرایند خمش، مهم است که نوع فلز خم شده، قالب، پانچ و نیروی خمش را از پیش در نظر بگیرید.
- درک نوع فلز نیز مهم است زیرا هر فلز دارای خواص فیزیکی متفاوتی است. به عنوان مثال، فولاد با کربن بالا معمولاً به دلیل تفاوت در شکلپذیری و استحکام، نسبت به بسیاری از آلیاژهای آلومینیوم توانایی خم‌شدگی کمتری زیر دستگاه پرس برک دارد. فلزات معمولاً دارای “حداقل شعاع” یا “فاصله خمشی” هستند که نشان دهنده حدی است که می‌توان آنها را بدون آسیب خم کرد.
- قالب و پانچ استفاده شده روی دستگاه برک هر دو تأثیر زیادی در نتایج فرایند خمکاری دارند. قالب و پانچ مجموعه‌ای هستند که به گونه‌ای طراحی شده‌اند که وقتی ورق فلزی بین آنها گیره می‌شود، بتوان آن را به شکل‌ها و زوایای از پیش تعیین شد خم کرد.
- در اینجا منظور از قالب یک ماده توخالی است که فلز قبل از شروع خمکاری روی آن قرار می‌گیرد.این ماده بسیار سخت و قوی است و از نظر شکل به شکل مورد نظر فلز در حال خم شدن نزدیک است. منظور از پانچ نیز جسم جامدی است که بر روی فلز پایین می‌آید.
- طبیعتا شکل نهایی فلز پس از عمل پرس برک به اندازه و شکل پانچ‌ها و قالب‌ها بستگی دارد. بنابراین قالب‌ها و پانچ‌ها معمولاً به‌گونه‌ای طراحی می‌شوند که بتوان آنها را به راحتی تعویض کرد تا بشود از آنها برای مجموعه وسیعی از کاربردها بهره برد. کاربردهایی که در ادمه آنها را برمی‌شماریم.
کاربردهای رایج پرس برک
از آنجایی که دستگاه پرس برک را می‌توان با طیف وسیعی از پانچ‌ها و قالب‌ها نصب کرد، تقریباً می‌توان از آنها برای هر کاربردی که مرتبط با شکل‌دهی ورق یا برشکاری فلزات باشد استفاده کرد. رایج‌ترین این کاربردها عبارتند از:
- پنل‌های بدنه خودرو
- مبلمان
- بدنه هواپیما
- آثار هنری فلزی
- ظروف فلزی
تقریباً هر نوع برنامه‌ای که نیاز به خمش ورق یا صفحه فلزی داشته باشد را می‌توان با استفاده از پرس برک انجام داد. پرس برک اغلب برای تولید چندین قطعه از یک نمونه برای اینکه در ادامه بیشتر پرداخت شود استفاده می‌شود.
منبع: Metal supermarkets