تخریب ساختمان یکی از فرآیندهای پیچیده و تخصصی است. برای انجام این کار نیاز به دانش، تجربه و تجهیزات مناسب است. به صورت کلی تخریب ساختمان به دلایل مختلفی مانند نوسازی، بازسازی، تغییر کاربری و… انجام می‌شود. در این بین انتخاب روش مناسب برای تخریب ساختمان یکی از موضوعات بسیار مهم است که باید به آن توجه داشته باشید. در همین راستا در این مطلب از فولادینو قصد داریم تا شما را با روش‌های تخریب ساختمان آشنا کرده و در مورد اصول تخریب ساختمان صحبت کنیم، پس با ما همراه باشید.
فهرست این مطلب
تخریب ساختمان چیست؟
تخریب ساختمان فرآیندی است که می‌توانید از آن جهت حذف مصالح و اجزای سازه‌ای یک ساختمان استفاده کنید. فرآیند تخریب ساختمان ممکن است به دلایل مختلفی انجام شود.
از مهم‌ترین این دلایل می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- نوسازی: گاهی تخریب ساختمان‌های قدیمی و فرسوده برای ساخت سازه‌های جدید و مدرن مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- بازسازی: در برخی از موارد نیاز است تا تخریب جزئی یا کلی ساختمان برای تعمیر، مرمت و یا تغییر کاربری صورت گیرد.
- رفع خطر: تخریب ساختمان‌های ناایمن و در حال ریزش برای جلوگیری از بروز حوادث علت دیگری از تخریب ساختمان است.
- توسعه شهری: گاهی اوقات نیاز است تا ساختمان‌های موجود در مسیر طرح‌های توسعه شهری تخریب شوند.
انواع روش‌های تخریب ساختمان
روش‌های تخریب ساختمان مختلف بوده و شما می‌توانید متناسب با نیاز، بودجه و شرایط ساختمان از روش مناسب اقدام کنید. از مهم‌ترین انواع روش‌های تخریب ساختمان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
تخریب دستی
این روش برای تخریب ساختمان‌های کوچک و فرسوده که اسکلت فلزی یا بتنی ندارند مناسب است. در این روش از ابزارهایی مانند چکش، بیل، کلنگ و اره برای تخریب دیوارها، سقف و سایر قسمت‌های ساختمان استفاده می‌شود. به صورت کلی تخریب دستی به دلیل عدم نیاز به تجهیزات خاص، ارزان‌ترین روش تخریب ساختمان است اما نباید از این موضوع غافل شد که این روش زمان بر و پر زحمت بوده و خطرات ایمنی زیادی نیز دارد.
تخریب مکانیکی
روش دیگر تخریب ساختمان، روش مکانیکی است. در این روش از ماشین آلات سنگین مانند بیل مکانیکی، لودر، جرثقیل و چکش هیدرولیکی استفاده می‌شود. تخریب مکانیکی جز روش‌های سریع و ایمن بوده و برای تخریب ساختمان‌های بزرگ و اسکلت دار مناسب است. البته در این روش ممکن است به ساختمان‌های مجاور و محیط زیست آسیب وارد شود. به همین دلیل باید توسط افراد متخصص صورت گیرد.
تخریب با مواد منفجره
یکی از روش‌های سریع برای تخریب ساختمان، استفاده از مواد منفجره است. این روش برای تخریب ساختمان‌های بسیار بزرگ مانند برج‌ها و سیلوها مناسب است. در این روش با استفاده از مواد منفجره، سازه در یک زمان کوتاه تخریب می‌شود. تخریب با مواد منفجره روشی سریع و موثر است اما این روش خطرات ایمنی زیادی داشته و نیاز به مجوز دارد.
تخریب با گوی فلزی
از دیگر روش‌های تخریب ساختمان می‌توان به تخریب با گوی فلزی اشاره کرد. در این روش گوی‌های فلزی سنگین که به جرثقیل متصل هستند، برای تخریب ساختمان مورد استفاده قرار می‌گیرند. گوی فلزی با حرکات رفت و برگشتی به سازه ضربه زده و آن را تخریب می‌کند. تخریب با روش ضربه‌ای روشی سریع و ایمن است و برای تخریب ساختمان‌های با ارتفاع متوسط مناسب است.
مراحل تخریب ساختمان
اگر بخواهیم شما را با اصول تخریب ساختمان و مراحل آن آشنا کنیم باید گفت که در وهله اول نیاز است تا مراحل اداری انجام این کار را طی کنید. در گام اول باید اقدام به اخذ مجوز از شهرداری کنید. همچنین پس از اخذ مجوز، باید انشعابات آب، برق، گاز و فاضلاب ساختمان را قطع کرده و قبل از شروع عملیات تخریب، باید همسایگان خود را از این موضوع مطلع کنید.
در گام بعدی نیاز است تا مراحل عملیاتی تخریب ساختمان را شروع کنید. قبل از شروع تخریب، باید اطراف ساختمان را با حفاظ‌های مناسب محصور کنید تا از پرتاب شدن مصالح به بیرون و آسیب رسیدن به افراد جلوگیری شود. در مرحله بعدی باید تمام تجهیزات و لوازم داخل ساختمان را تخلیه کنید.
سپس می‌توانید با توجه به روش‌های تخریب ساختمان، اقدام به از بین بردن دیوارها و سقف ساختمان کنید. پس از انجام این کار در نهایت باید نخاله‌های ساختمان با استفاده از کامیون و سایر وسایل نقلیه به محل مناسب حمل شوند.
نکات اجرایی و اصول تخریب ساختمان
اگر بخواهیم شما را با نکات اجرایی و اصول تخریب ساختمان آشنا کنیم باید گفت که در وهله اول اخذ مجوزهای لازم برای تخریب ساختمان ضروری است. همچنین قطع انشعابات و حصار بندی مناسب محیط نیز از دیگر اصول تخریب ساختمان است.
در حین تخریب نیاز است تا توجه کاملی به نکات ایمنی داشته و از تجهیزات ایمنی مناسب مانند کلاه ایمنی، عینک، ماسک و دستکش استفاده شود. لازم به ذکر است که فرآیند تخریب دیوارها و سقف باید از بالا به پایین و به صورت مرحله‌ای انجام شود.
برای کنترل گرد و غبار و همچنین برای جلوگیری از انتشار گرد و غبار، از آب پاشی و سایر روش‌های مناسب استفاده کنید. لازم به ذکر است که عملیات تخریب باید تحت نظارت مهندس ناظر انجام شده و در صورت وجود ساختمان‌های مجاور، باید تمهیدات لازم برای محافظت از این ساختمان‌ها را در نظر بگیرید. در همین راستا نیاز است تا قبل از شروع تخریب، از استحکام ساختمان‌های مجاور اطمینان حاصل کنید.
هزینه تخریب ساختمان
هزینه تخریب ساختمان به عوامل مختلفی بستگی دارد. اگر بخواهیم شما را با این عوامل آشنا کنیم، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- نوع سازه: هزینه تخریب ساختمان‌های بتنی به دلیل استحکام بیشتر، از ساختمان‌های آجری و فلزی بیشتر است.
- تعداد طبقات: هر چه تعداد طبقات ساختمان بیشتر باشد، هزینه تخریب آن نیز بیشتر خواهد بود.
- متراژ: متراژ ساختمان به طور مستقیم بر هزینه تخریب آن تاثیرگذار است. با افزایش متراژ ساختمان، هزینه تخریب آن نیز بیشتر خواهد شد.
- قدمت: تخریب ساختمان‌های فرسوده به دلیل نیاز به تجهیزات و نیروی انسانی کمتر، ارزان‌تر از تخریب ساختمان‌های نوساز است.
- وجود یا عدم وجود اسکلت: ساختمان‌های اسکلت دار به دلیل استحکام بیشتر، نیاز به تجهیزات و نیروی انسانی بیشتری برای تخریب دارند.
- روش تخریب: روش تخریبی که استفاده می‌کنید نیز می‌تواند هزینه آن را تغییر دهد. روش تخریب دستی هزینه کمتری نسبت به روش‌های دیگر دارد. در روش تخریب مکانیکی باید از تجهیزاتی چون بیل مکانیکی، چکش هیدرولیکی و لودر استفاده شود که هزینه شما را افزایش می‌دهد.
این عوامل در کنار هم تاثیر قابل توجهی بر هزینه تخریب ساختمان دارد.
قیمت هر متر تخریب ساختمان
همان طوری که مشاهده کردید، هزینه تخریب ساختمان بر اساس عوامل مختلفی تعیین می‌شود و نمی‌توان قیمت دقیقی برای آن ارائه داد. با این حال، به طور کلی می‌توان گفت که قیمت هر متر تخریب ساختمان می‌تواند با توجه به روش انتخابی متغیر باشد.
چک لیست تخریب ساختمان
برای این که بتوانید طبق اصول تخریب ساختمان را انجام دهید، بهتر است تا چک لیستی برای انجام این کار تهیه کنید. چک لیست تخریب ساختمان به شرح زیر است:
| ردیف | شرح فعالیت |
| 1 | آیا قبل از شروع عملیات تخریب مجوز لازم از مقام رسمی ساختمان اخذ شده است؟ |
| 2 | آیا وسایل ارتباطی جهت تماس فوری با کارگاه وجود دارد؟ |
| 3 | آیا مجری ذیصلاح در محل پروژه حضور دارد؟ |
| 4 | آیا پانل فلزی و حصارکشی‌های پیرامون کارگاه اجرا گردیده است؟ |
| 5 | آیا کارشناس HSE در کارگاه وجود دارد؟ |
| 6 | آیا روشنایی و تهویه هوای مناسب برای کارگاه تامین گردیده است؟ |
| 7 | آیا تابلوی مشخصات ملک مطابق ضوابط شهرداری نصب شده است؟ |
| 8 | آیا زونکن کارگاهی در کارگاه وجود دارد؟ |
| 9 | آیا سرویس بهداشتی برای کارگران در کارگاه در نظر گرفته شده است؟ |
| 10 | آیا کپسول آتش نشانی و جعبه کمک‌های اولیه در کارگاه موجود است؟ |
| 11 | آیا کارگران از وسایل حفاظت فردی مانند کفش، کلاه، دستکش، ژاکت و… استفاده می‌کنند. |
| 12 | آیا کارگر افغان یا افراد زیر 18 سال بدون مجوز در کارگاه وجود دارد؟ |
| 13 | آیا قبل از شروع عملیات تخریب با اطلاع و همکاری موسسات مربوطه جریان آب، برق، گاز و… قطع شده است؟ |
| 14 | در صورتی که فاصله بنای در دست تخریب از معابر عمومی کمتر از 40 درصد ارتفاع آن باشد، آیا راه‌های عبوری در تمام طول و عرض مجاور بنا با یک راهرو سرپوشیده موقتی مناسب پوشانده شده است؟ |
| 15 | آیا در زمان عملیات تخریب راه دسترسی به شیر آتش نشانی محفوظ مانده است؟ |
| 16 | آیا تابلو علائم هشدار دهنده در تمام اطراف حصار نصب شده است؟ |
| 17 | آیا تهیه آب و برق موقت کارگاه انجام شده است؟ |
| 18 | آیا قبل از شروع عملیات تخریب وسایل و تجهیزات لازم متناسب با محل و نوع ساختمان و روش تخریب تهیه شده است؟ |
| 19 | آیا قبل از شروع عملیات تخریب برنامه ریزی برای جمع آوری و دفع مواد حاصل از تخریب انجام شده است؟ |
| 20 | آیا قبل از شروع عملیات، تخریب اقدامات لازم برای محافظت از پیاده روها و معابر عمومی مجاور ساختمان مورد تخریب انجام شده است؟ |
| 21 | آیا استقرار ماشین آلات کارگاهی مطابق با حجم پروژه انجام شده است؟ |
| 22 | آیا کلیه شیشه‌های ساختمان مورد نظر قبل از تخریب جدا و در مکان مناسبی انبار گردیده است؟ |
| 23 | آیا کلیه راه‌های ارتباطی ساختمان مورد تخریب به استثنای پلاک‌ها، راهروها نردبان‌ها و درهایی که برای عبور کارگران استفاده می‌شوند. در تمام مدت تخریب مسدود شده است؟ |
| 24 | آیا امکان ریزش مصالح و ابزار کار به داخل یا روی بناها و تأسیسات مجاور وجود دارد؟ اقدامات لازم از قبیل نصب سرپوش حفاظتی با مقاومت کافی انجام شده است؟ |
| 25 | آیا مصالح و ضایعات جدا شده از ساختمان مورد تخریب به محل مناسب انتقال داده شده است؟ |
| 26 | آیا قسمت‌های باقیمانده از عملیات تخریب و همچنین چوب بست‌ها، شمع‌ها، سپرها، حائل و سایر وسایل حفاظتی پایداری و ایمنی لازم را دارند؟ |
| 27 | آیا مصالح و ضایعات حاصل از تخریب بنا بدون مجوز مقام رسمی ساختمان در معابر و فضاهای عمومی دپو می‌شوند؟ |
| 28 | آیا قبل از شروع عملیات تخریب در صورت نیاز به محدود یا مسدود نمودن پیاده روها و معابر عمومی مجاور ساختمان از مراجع ذیربط اجازه لازم کسب شده است؟ |
| 29 | آیا تخریب از بالاترین قسمت ساختمان و به پایین‌ترین قسمت ساختمان ختم می‌گردد؟ |
| 30 | آیا در حین عملیات تخریب مفاد آیین نامه حفاظتی کارگاه‌های ساختمانی رعایت شده است؟ |
| 31 | آیا در تخریب ساختمان‌های متصل به هم حداقل نیم متر مجاور به ملک همسایه با لوازم دستی تخریب می‌شود؟ |
| 32 | آیا قبل از شروع عملیات تخریب، اثرات ناشی از تخریب بنا در پایداری سازه‌های همجوار توسط شخص ذیصلاح بررسی شده است؟ |
| 33 | آیا این نکته که نباید هیچ راه خروجی قبل از این که راه دیگر تایید شده‌ای جایگزین شود تخریب گردد، رعایت شده است؟ |
| 34 | آیا برای حفظ و تامین بهداشت کارگران، عابران و مجاورین کارگاه ساختمانی در هنگام عملیات تخریب با استفاده از روش‌های مناسب از جمله عملیات آب پاشی از انتشار و پراکنده شدن گرد و غبار جلوگیری می‌شود؟ |
| 35 | آیا برای مواقع اضطراری جهت انجام عملیات تخریب در شب تاییدیه لازم از مرجع رسمی ساختمان اخذ شده است؟ |
| 36 | آیا قبل از تخریب، سقف راه‌های ورودی به طبقه زیر آن طوری مسدود گردیده است که هیچ کس نتواند از آن رفت و آمد کند؟ |
| 37 | آیا این نکته که هیچ یک از تکیه گاه‌ها نباید در طبقه‌ای برداشته شود مگر آنکه کلیه بارهای مربوط به آن قبلاً تخریب و برداشته شده باشد، رعایت شده است؟ |
| 38 | آیا قبل از تخریب هر یک از دیوارها، تا فاصله ۳متری از آنها کلیه سوراخ‌هایی که در کف قرار دارند با پوشش موقت مناسب پوشانده شده‌اند؟ |
| 39 | آیا تخریب دیوارهایی که برای نگهداری خاک زمین یا ساختمان مجاور ساخته شده‌اند پس از اجرا سازه نگهبان انجام می‌شود؟ |
| 40 | آیا در صورتی که برای تخریب اسکلت فولادی ساختمان از جرثقیل یا وسایل مشابه استفاده می‌شود، برای حفظ تعادل و جلوگیری از لنگر بار و صدمه به اشخاص، بناها، تاسیسات و تجهیزات یا اسکلت بنا مورد تخریب، از طناب هدایت کننده استفاده شده است؟ |
| 41 | آیا این نکته که مصالح ساختمانی و ضایعات حاصل از تخریب نباید به طور سقوط آزاد به خارج پرتاب شوند. مگر این که تخلیه از داخل کانال‌های مخصوص پیش بینی شده انجام گیرد رعایت شده است؟ |
جمع بندی
در این مطلب تلاش کردیم تا شما را با روش‌های تخریب ساختمان آشنا کرده و در مورد اصول تخریب ساختمان صحبت کردیم. توجه به موارد گفته شده در این مطلب به شما کمک می‌کند تا دید کاملی در مورد روش‌های تخریب ساختمان داشته باشید و بتوانید به شکل اصولی این فرآیند را انجام دهید.
شما می‌توانید قیمت انواع مصالح ساختمانی موردنیاز خود را از طریق مجموعه فولاد سازان راه ابریشم دریافت کنید و از قسمت‌های مختلف سایت فولادینو نیز دیدن نمایید.