اگر با صنایعی که با فولاد سروکار دارند آشنا باشید، حتما نام ورق سیاه را شنیده‌اید یا آن را دیده‌اید. این محصول، یکی از انواع ورق فولادی است و همانطور که از نامش برمی‌آید، ظاهری مات و سیاه‌رنگ دارد. ورق سیاه، عمدتا از گریدهای کم‌کربن st37 و st52 تولید می‌شود. علت رنگ سیاه آن، نیز اکسید شدن سطح رویی آن در برابر هوا است. فرایند تولید ورق سیاه تحت عنوان کلی نورد گرم شناخته می‌شود. در این مقاله، این فرآیند را شرح می‌دهیم. با فولادینو همراه شده و با یکی از مهم‌ترین ورق‌های فولادی آشنا شوید.
فرایند تولید ورق سیاه به چه صورت است؟
همانطور که گفتیم، ورق سیاه به روش نورد گرم تولید می‌شود. روشی که این محصول و مشتقات آن را از ورق‌های نورد سرد، متمایز می‌کند. اما قبل و بعد از نورد گرم نیز فرآیندهایی روی ورق سیاه صورت می‌گیرد.
در ادامه، فرایند تولید ورق سیاه را شرح می‌دهیم.
۱) ذوب تختال و ریخته گری شمش
تختال یا اسلب یک محصول فولادی نیم‌ساخته مستطیل‌شکل است که در فرآیند تولید ورق سیاه به‌عنوان ماده‌ی اولیه به‌کار می‌رود. اولین مرحله از فرایند تولید ورق سیاه ، ذوب این محصول در کوره‌های ذوب و پیش‌گرم است. پس از ذوب‌شدن اسلب، نوبت به ریخته‌گری آن می‌رسد. برای این منظور، فولاد مذاب را ابتدا داخل ظرف‌هایی به نام بوته و سپس وارد قالب‌هایی مستطیل‌شکل می‌کنند.
به مقطع خارج‌شده از قالب‌ها پس از سرد شدن، شمش می‌گویند. شمش، مقطعی با سطح یکنواخت است که با قرار گرفتن تحت فشار غلطک‌های نورد، می‌تواند تا ضخامت موردنظر نازک شود. این مرحله از فرآیند تولید ورق سیاه می‌تواند در کارخانه‌ای دیگر انجام شده و شمش‌ها به واحد نورد گرم کارخانه‌ی نهایی منتقل شوند.
۲) پرداخت شمش
پس از سرد شدن شمش‌ها، آنها را تحت فرآیندی به نام پوسته‌زدایی یا اسیدشویی قرار می‌دهند. هدف از این فرآیند، زدودن هرگونه آلودگی از سطح شمش پیش از ورود به کوره‌های نورد گرم است. برای این منظور از مواد شیمیایی شوینده استفاده می‌شود.
۳) نورد گرم؛ اصلی‌ترین مرحله فرایند تولید ورق سیاه
پس از پوسته‌زدایی از شمش‌ها، آنها را وارد قفسه‌های نورد گرم می‌کنند. شمش در این قفسه‌ها تا دمای نزدیک به تبلور مجدد خود، یعنی حدود ۱۲۸۰ درجه‌ی سانتی‌گراد گرم می‌شود. آنها سپس بین دو تا چهار غلطک نورد به‌صورت یکنواخت حرکت داده می‌شوند تا ضخامت‌شان تا ۷۵ درصد کاهش یابد. این غلطک‌ها در جهت مخالف حرکت شمش‌ها روی آنها حرکت داده شده و درعین‌حال آن را تحت فشار نیز قرار می‌دهند.
در ادامه، مجددا عملیات پوسته‌زدایی با آب روی قطعات انجام شود. دلیل این کار، زدودن اکسیدهایی است که در طول نورد ممکن است روی ورق شکل گرفته باشند. پس از آن شمش‌ها وارد واحدهایی به نام جعبه‌ی کلاف می‌شوند. در این جعبه‌ها، خواص مکانیکی و دمای همه‌ی نقاط ورق، یکسان‌سازی خواهد شد. فرآیند تولید ورق سیاه با اجرای دوباره‌ی عملیات شستشو با آب ادامه می‌یابد. در آخر نیز ورق‌ها دوباره، تحت عملیات نورد، این بار در پنج تا هفت قفسه قرار می‌گیرند تا به ضخامت نهایی برسند.
۴) خنک‌کاری و بسته‌بندی
آخرین مرحله از فرایند تولید ورق سیاه خنک‌کاری آن روی میزهای خنک‌کننده است. این فرآیند به‌صورت یکباره و در دمایی بسیار پایین‌تر از دمای ورق‌ها انجام می‌شود. در آخر نیز ورق یا وارد واحد برش برای تولید ورق برشی شده یا به‌صورت کلاف، بسته‌بندی و آماده‌ی توزیع خواهد شد.
فرایند تولید ورق سیاه به خصوص از نظر رعایت دمای دقیق، حساس است و هر تولیدکننده‌ای نمی‌تواند آن را به‌خوبی اجرا کند. به همین دلیل، مهم است که این محصول را از برندهایی با استانداردهای اروپایی و آمریکایی و نیز فروشگاهی معتبر خریداری کنید. فولادینو، خرید ورق سیاه با معتبرترین برندها را آسان کرده است.
به منظور دریافت اطلاعات بیشتر درباره ورق سیاه، می‌توانید مقاله ورق سیاه چیست را مطالعه کنید.