فولاد به اشکال مختلفی تولید و در صنعت مصرف می‌شود که یکی از آنها ورق برشی است. در این مقاله به این سوال پاسخ می‌دهیم که ورق برشی چیست و چگونه تولید می‌شود؟ در ادامه، انواع، کاربردها، روش تولید، ابعاد متداول، عوامل موثر بر قیمت و روش خرید این محصول پرکاربرد را مرور می‌کنیم. با فولادینو همراه شده و با یکی از مهم‌ترین مقاطع فولادی آشنا شوید.
فهرست این مطلب
ورق برشی چیست؟
به‌طورکلی ورق‌های فولادی به دو روش شیت یا برش خورده و کویل یا رول در بازار عرضه می‌شوند. به شیت یا ورق برش خورده، ورق برشی گفته می‌شود. همانطورکه از کلمه‌ی برشی مشخص است، این محصول، سطحی تخت و صاف دارد. بسته به نیاز، لبه‌های آن نیز ممکن است تیز یا منحنی باشند. خواص ورق برشی، تفاوتی با ورق‌های رول‌شده ندارند. هر دوی آنها بسته به آلیاژ، ضخامت و روش تولید، خواص فیزیکی و شیمیایی متفاوتی دارند. بااین‌حال در تولید ورق برشی، عمدتا از دو نوع فولاد غیرآلیاژی و کم‌کربن ST37 و ST52 استفاده می‌شود.
چرا ورق برش داده می‌شود؟
حتما می‌پرسید که دلیل تولید ورق برشی چیست؟ حمل‌ونقل آسان‌تر و عدم نیاز به برشکاری در محل مصرف از جمله دلایل برش ورق هستند. از سوی دیگر، دستگاه‌های برش ورق در کارخانه‌ها دقت بسیار بالایی از نظر برش با ابعاد دقیق دارند و نسبت به برش در محل مصرف، مقرون‌به‌صرفه‌تر هستند.
نگاهی به انواع ورق برشی
ورق برش خورده را بر اساس معیارهای مختلفی می‌توان دسته‌بندی کرد. این محصول از نظر جنس، به سه نوع زیر تقسیم می‌شود:
- آلیاژ آهنی؛ شامل ورق‌های فولادی برشی ST37 و ST52 با آلیاژ پایه‌ی آهن که از بقیه پرکاربردتر بوده و عمدتا در صنعت ساختمان‌سازی استفاده می‌شوند.
- آلیاژ دریایی؛ ورقی با درصد کربن بسیار اندک که در برابر خوردگی، مقاومت بسیار بالایی داشته و در کشتی‌سازی و ساخت بنادر، بیشترین کاربرد را دارد. این ورق‌ها به روش نورد گرم و در سه استاندارد GL-A، A36 و LR-A تولید می‌شوند.
- آلیاژ ضد سایش؛ یا ورق هاردوکس که درصد دارای کربن بالاتری نسبت به ورق‌های معمول بوده و استحکام و سختی بیشتری دارد.
ورق برشی، از نظر ابعاد نیز قابل دسته‌بندی است اما مهم‌ترین معیار تقسیم‌بندی این محصول، بر اساس شکل آن است. بر این اساس، انواع ورق برش خورده عبارتند از:
- ورق کونیک؛ که گوشه‌های آن با دستگاه‌های مخصوص کونیک‌شده، نرم و غیرزاویه‌دار هستند
- ورق کله گاوی یا روسری؛ که یک سمت آن به شکل ذوزنقه یا سر گاو است و برای اتصال جان تیر به ستون استفاده می‌شود.
- ورق استیفنر؛ که به آنها سفت‌کننده نیز گفته می‌شود و برای تقویت اتصال بال‌های ورق به ستون استفاده می‌شود. ضخامت این نوع ورق برشی، اندک است.
- ورق ستون؛ نوعی ورق ضخیم است که در پای ستون قرار می‌گیرد و نیروی وارد به آن را پخش می‌کند.
- تیر ورق؛ که نوعی تیرآهن تولید شده با جوشکاری یا پیچ‌وپرچ ورق‌های فولادی است.
- ورق لچکی؛ نوعی ورق مثلث‌شکل است که برای اتصال با پیچ‌وپرچ، پیچ‌ومهره یا جوشکاری به تیر افقی به ستون عمودی استفاده می‌شود.
- ورق جان؛ از این ورق برای تولید جان تیرآهن استفاده می‌شود.
- ورق پیوستگی یا مضاعف؛ ورق کوچک مستطیل‌شکلی است که در امتداد بال‌های فوقانی و زیرین تیر در داخل ستون به کار برده شده و به توزیع نیروهای بال در جان ستون، کمک می‌کند.
بیشتر بخوانید: آشنایی با انواع ورق فلزی
در شکل زیر، نمونه‌ای از کاربرد ورق استیفنر را می‌بینید.
کاربردهای ورق برشی چیست؟
مهم‌ترین کاربرد ورق برشی در صنعت راه‌وساختمان است. از این محصول برای ایجاد سقف، پوشش دیوارها و تقویت اتصال تیر به ستون و غیره استفاده می‌شود. در پل‌سازی، سوله‌سازی، ساخت کانتینر نیز از این محصول به وفور استفاده می‌شود. از دیگر صنایع مهم مصرف‌کننده‌ی ورق برش خورده ، کشتی‌سازی و ساخت سازه‌های دریایی است.
از ورق برشی در تولید مخازن انرژی و نگهداری از مواد مختلف، تولید لوازم خانگی، ماشین‌آلات سنگین، خودروسازی و ساخت سازه‌های شهری نیز استفاده می‌شود.
نحوه تولید و برشکاری ورق برشی
حتما می‌پرسید روش تولید ورق برشی چیست؟ در پاسخ باید گفت که تولید ورق پایه‌ی این محصول، پیش از برش، مانند رول، به یکی از دو روش نورد گرم یا سرد انجام می‌شود. ماده‌ی پایه برای تولید شیت، تختال است. این ماده به روش نورد گرم، در دمایی بیشتر از دمای تبلور مجدد و حدودا ۱۲۸۰ زیر غلطک‌های نورد قرار گرفته و تا رسیدن به ضخامت موردنظر، صاف می‌شود. در این روش، ورق به یکباره سرد می‌شود.
در روش نورد سرد، تختال، تحت دمای زیر دمای تبلور مجدد فولاد زیر غلطک‌های نورد می‌رود و بنابراین، عملیات نورد بیشتری روی آن انجام می‌شود. فرآیند سرد شدن نیز به تدریج و در دمای اتاق صورت می‌گیرد. ورق برشی تولیدشده به روش نورد سرد، براق‌تر و صیقلی‌تر بوده و اما ورق نورد گرم، سختی و مقاومت بیشتری دارد.
پس از تولید محصول اولیه، نوبت به برش ورق می‌رسد. این مرحله به کمک یکی از انواع دستگاه‌های زیر انجام می‌شود:
- دستگاه نواربری اسلیتر (Slitter)؛ که برای برش‌های نازک و ظرفیت مناسب است.
- هوابرش؛ که برای برش ورق‌های ضخیم به کار می‌رود.
- پلاسما؛ که برای برش‌های دقیق مناسب است و هزینه‌ی نسبتا بالایی هم دارد.
- CNC؛ که توانایی تولید ورق برشی با حداقل خطا در بین روش‌های دیگر را دارد. در این روش، ورق با استفاده از لیزر برش داده می‌شود.
لازم به ذکر است که هر یک از عملیات پرداخت نهایی معمول، روی ورق برشی نیز می‌تواند انجام شود. مهم‌ترین این عملیات، گالوانیزه و روغنی کردن ورق هستند. گالوانیزه، فرآیندی است که طی آن، ورق در حمامی از روی مذاب با دمای ۴۶۰ درجه‌ی سانتی‌گراد، غوطه‌ور می‌شود، تا لایه‌ای از این فلز روی آن تشکیل شود. این لایه از فولاد زیرین خود در برابر خوردگی و رطوبت محافظت کرده و دوام آن را تا ده‌ها سال افزایش می‌دهد. ورق‌های روغنی در مرحله‌ی نورد سرد به روانساز آغشته می‌شوند و ظاهری براق و زیبا دارند.
ابعاد ورق برشی چیست؟
ورق برشی در ابعاد بسیار متنوعی تولید می‌شود که بسته به کاربرد آن می‌تواند متفاوت باشد. بااین‌حال، عرض استاندارد این محصول، ۱۰۰، ۱۵۰، ۱۵۲ یا ۲۰۰ سانتی‌متر است. طول آن نیز می‌تواند به‌صورت سفارشی، برش داده شود. ضخامت ورق برش خورده نیز بین ۱٫۶ تا ۱٫۸ میلیمتر است.
عوامل موثر بر قیمت ورق برشی
قیمت ورق برش خورده ، بیش از هر چیز، تحت تاثیر قیمت فولاد در بازارهای جهانی و داخلی قرار دارد. ارزش دلار نیز در قیمت فروش این محصول بسیار موثر است. روش تولید نیز عامل دیگری است که سبب تفاوت قیمت انواع ورق شیت می‌شود. ورق‌های تولیدشده به روش نورد سرد، معمولا گران‌تر هستند. هرچه دقت موردنیاز در برش بیشتر باشد، هزینه‌های مصرف‌کننده بیشتر خواهد شد.
افزایش ضخامت ورق، نه‌فقط بر قیمت ورق، از نظر وزنی اثرگذار است؛ بلکه به دلیل فشار بیشتر به دستگاه‌های برش، هزینه‌ی تولید مضاعفی نیز در پی دارد. هزینه‌های مربوط به تولید، نوع آلیاژ و حمل‌ونقل نیز از دیگر عوامل نوسان قیمت ورق برشی محسوب می‌شوند.
برای اطلاع از قیمت ورق برشی و خرید این محصول به فولادینو مراجعه کنید.
روش خرید ورق برشی چیست؟
خرید ورق برشی در مقایسه با رول، مزایای متعددی دارد که از آن جمله می‌توان به عدم نیاز به خرید یا اجاره‌ی دستگاه‌های برش یا حتی برون‌سپاری این خدمات، کاهش هزینه‌های حمل‌ونقل و افزایش امنیت آن اشاره کرد. علاوه بر این، شرکت‌های تولیدکننده‌ی این محصول، عمدتا به دستگاه‌های پیشرفته‌ای مجهز هستند و نیروی انسانی متخصصی برای برش ورق دارند که قطعا در دقت و کیفیت محصول نهایی موثر است.
حتما می‌پرسید که بهترین برند ورق برشی چیست؟ در پاسخ باید گفت که خوشبختانه، کشور ما در تولید این محصول، نسبتا خودکفاست. مجتمع فولاد مبارکه اصفهان، فولاد گیلان، اکسین اهواز، فولاد کاویان، صنایع هفت الماس و شرکت نورد و قطعات فولادی البرز از بهترین تولیدکننده‌های ورق برشی در ایران هستند.
وب‌سایت فولادینو، یکی از بزرگترین بازارهای آنلاین مقاطع فولادی ازجمله ورق برشی در کشور ماست. این وب‌سایت، ضمن همکاری با بهترین تولیدکننده‌ها و واردات‌کنندگان این محصولات، امکان خرید آسان، مطمئن، ارزان، سریع و بدون محدودیت حداقل یا حداکثر سفارش را برای مصرف‌کنندگان فولاد فراهم کرده است.
سخن آخر درباره ورق برش خورده
در این مقاله، تلاش کردیم به این سوال پاسخ دهیم که ورق برشی چیست و چطور تولید می‌شود؟ همانطورکه گفتیم، مهم‌ترین مشخصه‌ی این محصول، تولید آن در قالب شیت‌های برش خورده است. ورق برش خورده، بر اساس شکل برش خود به انواع مختلفی مانند کله گاوی، لچکی و غیره تقسیم می‌شود. مهم‌ترین کاربرد آن نیز در صنایع ساختمان‌سازی و کشتی‌سازی است. خواص عملکردی ورق برشی به آلیاژ و روش تولید آن، اعم از نورد گرم یا سرد، مرتبط می‌شود. برای مشاوره‌ی خرید این محصول یا استعلام قیمت آن با کارشناسان فولادسازان راه ابریشم تماس بگیرید.