اسکلت فلزی که با نام اسکلت فولادی نیز شناخته می‌شود، یکی از روش‌های ساخت و ساز نسبتا جدید می‌باشد که امروزه به واسطه مزایای خود بسیار پرطرفدار شده است و در تولید بسیاری از ساختمان‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. به طور کلی، اسکلت فلزی به ساز‌ه‌ای گفته می‌شود، متشکل از شبکه منظمی از تیرها و ستون‌ها که به صورت افقی و عمودی، بر طبق استانداردی مشخص در کنار یکدیگر قرار گرفته و با کمک دو نوع اتصال از طریق جوشکاری و یا پیچ و مهره به هم متصل می‌شوند. در این مقاله قصد داریم درباره مواردی مانند انواع اسکلت فلزی، مزایا و معایب اسکلت فلزی و کاربرد‌های آن صحبت کنیم و اطلاعات مختصر و مفیدی را در اختیار شما قرار دهیم.
تاریخچه اسکلت فلزی
استفاده از فولاد به عنوان مصالح ساخت و ساز تقریبا در اوایل قرن بیستم آغاز شد و پس از جنگ جهانی دوم با دسترسی و تهیه آسان‌تر و همچنین کاهش قیمت فولاد، نظیر مقاطع تیرآهن و میلگرد استفاده از اسکلت فلزی افزایش چشمگیری پیدا کرد و مورد توجه مهندسین و طراحان ساختمان قرار گرفت. در ابتدا از چدن در اجرای این نوع اسکلت استفاده می‌شد اما پس از مدتی آهن کم‌کربن یا همان چکش‌خوار جای چدن را گرفت، امروزه نیز از فولاد برای اجرای اسکلت فلزی استفاده می شود که علاوه بر مزیت‌های مختلف، امکان ساخت سازه‌های مختلف در طرح‌ها و شکل‌های گوناگون را نیز فراهم کرده است.
انواع اسکلت فلزی
همانطور که اشاره کردیم، اسکلت فلزی شامل ستون‌های عمودی و تیر‌های افقی می‌باشد که به وسیله اتصالات مختلف به یکدیگر وصل می‌شود. در واقع تفاوت در نوع اتصال آن می‌باشد که به دو نوع اسکلت فلزی پیچ و مهره‌ای و اسکلت فلزی جوشی تقسیم می‌شود.
اسکلت فلزی پیچ و مهره‌ای
در این نوع اسکلت در ابتدا تمامی تیرها و ستون‌های فولادی در کارگاه یا کارخانه تولید شده و سپس به وسیله کامیون یا تریلی به محل مورد نظر انتقال داده می‌شوند. در آنجا نیز تمامی تیر و ستون‌ها به وسیله پیچ و مهره به یکدیگر متصل می‌شوند و ساختمان ابتدایی سازه شکل می‌گیرد. اسکلت فلزی پیچ و مهره‌ای به دلیل تولید در کارخانه و استفاده از ابزار‌های دقیق و رعایت استاندارد‌های لازم از کیفیت بالایی برخوردار بوده، سرعت نصب و اجرای بالایی دارد و به دلیل نوع اتصال از مقاومت بالاتری برخوردار می‌باشد.
در مجموع موارد ذکر شده سبب محبوبیت و مقبولیت بیشتر این نوع اسکلت نسبت به اسکلت فلزی جوشی شده است.
اسکلت فلزی جوشکاری شده
در این نوع اسکلت تمامی فعالیت‌‌ها و مراحل کار در همان محل ساخت انجام می‌شود. تمامی تیرها وستون‌ها در محل کار برش خورده و به وسیله جوش به یکدیگر متصل می‌شوند. از جمله موارد مهم در اجرای اسکلت فلزی جوشی، استخدام جوشکار‌های متخصص و باتجربه می‌باشد زیرا در صورت جوشکاری نامناسب در شرایط آب و هوایی مختلف مثل رطوبت و یا گرمای زیاد ممکن است تیرها و ستون‌ها از هم باز شده و منجر به ریزش کل ساختمان شود.
با توجه به موارد گفته شده معمولا از اسکلت فلزی جوشی برای ساختمان های کوچک‌تر، با نقشه ساده و در متراژ کم استفاده می‌شود اما از اسکلت فلزی پیچ و مهره‌ای در بیشتر ساختمان‌ها به خصوص ساختمان‌های بزرگ نیز می‌توان استفاده کرد.
مزایا و معایب اسکلت فلزی
در این قسمت به بررسی مزایا و معایب پرداخته و شما را با این محصول بیشتر آشنا می‌کنیم.
مزایا
- اسکلت فلزی از وزن پایین‌تری نسبت به اسکلت بتنی برخوردار می‌باشد. این عامل می‌تواند در ساختمان‌های بزرگ، تفاوت معناداری در هزینه تمام شده و بار وارده به ساختمان ایجاد کند.
- به نسبت اسکلت بتنی فضای کمتری را اشغال می‌کند.
- سرعت اجرای پروژه بالا می‌باشد و عملیات ساخت و ساز سریع‌تر انجام می‌شود.
- این نوع اسکلت به دلیل پایداری و نیاز به نگهداری کمتر، عمر بالاتری داشته و نیاز به تعمیر و جایگزین کرد آن نیز بسیار کم می‌باشد، در نتیجه نسبت به سایر سازه‌ها هزینه کمتری خواهد داشت و مقرون به صرفه‌تر خواهد بود.
- قطعات این نوع اسکلت در هر اندازه‌ای و برای تحمل هر فشاری قابل اجرا و تهیه می‌باشند.
- از آنجاییکه قطعات این مصالح در کارخانه تولید می‌شود، پرتی مصالح نسبت به اسکلت بتنی کمتر می‌باشد.
- با توجه به اینکه مواد استفاده شده در اسکلت فلزی از نوع بازیافتی می‌باشند به محیط زیست آسیب کمتری وارد می‌شود.
- امکان اصلاح و برطرف کردن عیب بدون از بین بردن مصالح و تخریب وجود دارد.
معایب
- از آنجایی که فلزات رسانای خوبی برای حرارت به شمار می‌آیند در هنگام ساخت، باید تدابیر مختلفی برای رفع احتمالی مشکل اندیشیده شود.
- در صورت بروز مشکلات در قطعات نیاز به مرجوع کردن و جایگزینی محصول می‌باشد که زمان بر بوده و اجرای پروژه را متوقف می‌کند.
- در صورت استفاده از اسکلت فلزی جوشی نیاز به نیروی کار متخصص ضروری می‌باشد.
- در بعضی موارد نیاز به هزینه اولیه بالا.
جمع‌بندی
امروز استفاده از اسکلت فلزی با توجه به مزایای بیشتر آن نسبت به سایر اسکلت‌ها گستردگی بیشتری پیدا کرده است و مهندسین طراح با توجه به ویژگی‌های مورد نیاز خود از این نوع اسکلت بیشتر از گذشته استفاده می‌کنند. در این مقاله تلاش بر این داشتیم که شما را با اسکلت فلزی بیشتر آشنا کرده و پرسش‌های احتمالی شما را در مورد این نوع اسکلت برطرف کنیم.