مصالح ساختمانی مواد اولیه‌ای هستند که در ساخت سازه‌های مختلف از آنها استفاده می‌شود. مصالح ساختمانی ممکن است طبیعی یا مصنوعی باشند، به صورت خام یا ترکیبی با سایر مواد به کار برده شوند و یا سایر شرایط؛ اما آنچه اهمیت دارد ویژگی‌های هریک از انواع این مصالح است که کاربرد آنها را در صنعت ساخت و ساز مشخص می‌کند. برای این که ساخت و ساز موفقی داشته باشید لازم است که با انواع مصالح ساختمانی و کاربرد آنها آشنا شوید. در این مقاله شما را با انواع مصالح ساختمانی و ویژگی‌های آنها آشنا می‌کنیم. تا انتهای متن با فولادینو همراه باشید.
فهرست این مطلب
انواع مصالح ساختمانی از نظر جنس
مصالح ساختمانی از نظر ماهیت مواد تشکیل‌دهنده به دو دسته مصالح ساده و مرکب تقسیم می‌شوند که درباره ویژگی‌های هریک از آنها صحبت می‌کنیم.
مصالح مرکب
مصالح مرکب شامل انواع مصالح طبیعی و یا مصنوعی می‌شود که در ساخت آنها از مواد مختلفی استفاده می‌شود. این مصالح ساختمانی شامل انواع ملات، بتن‌ها یا ایزوگام می‌شود.
مصالح ساده
همانطور که از نامشان پیدا است این مصالح از یک نوع ماده تشکیل می‌شوند و هیچ ترکیب اضافی‌ای ندارند. از جمله این مصالح ساده میتوان به شن، آجر، سیمان و بلوک اشاره کرد.
انواع مصالح ساختمانی از نظر نحوه تولید
انواع مصالح ساختمانی از نظر نحوه تولید به دو دسته پیش‌ساخته و درجا تقسیم می‌شود.
مصالح ساختمانی پیش‌ساخته
مصالح ساختمانی پیش‌ساخته به مصالحی گفته می‌شود که در کارخانه و یا کارگاه‌های مختلف آماده و تولید می‌شوند و سپس به محل اجرای پروژه انتقال داده می‌شوند. از جمله این مصالح میتوان به سفال، کاشی، آجر، تیرچه بلوک، سرامیک، قطعات بتنی، قیرگونی و غیره اشاره کرد.
مصالح ساختمانی درجا
همانطور که از اسم این مصالح مشخص است به مصالحی گفته می‌شود که در محل ساخت و ساز و اجرای پروژه، تولید و استفاده می‌شود. از جمله این مصالح میتوان به ملات، بتن و بلوک سقفی سیمانی اشاره کرد.
آشنایی با انواع مصالح ساختمانی
مصالح ساختمانی ممکن است طبیعی یا مصنوعی، ساده یا مرکب باشند. با توجه به کاربرد و ویژگی هایی که هر دسته از این مصالح دارند، میتوان مصالح اصلی مورد استفاده در ساخت و ساز را طبقه‌بندی کرد.
آجر
یکی از پرکاربردترین مصالح ساختمانی که از دیرباز در ایران مورد توجه بوده است آجر است. این محصول از پخت خشم خام به دست می‌آید. معمولاً برای ساخت دیواره‌های اصلی یک سازه از آجر استفاده می‌شود. آجر با توجه به مدت زمان پخت و مواد تشکیل دهنده به انواع مختلفی تقسیم می‌شود که آجرهای سفید، قزاقی و سفال مشهورترین نوع آجرها در ساخت و ساز محسوب می‌شوند.
بتن
از دیگر مصالح ساختمانی پرکاربرد که تقریباً در انواع سازهها از آن استفاده می‌شود بتن است. این محصول کامپوزیتی است و از ترکیب شدن شن و ماسه با آب و میزان مشخصی از سیمان ساخته می‌شود. مقاومت فشاری بالای بتن در کنار مقاومت کششی میلگرد، یکی از بهترین مصالح ساختمانی را به نام بتن‌آرمه را تشکیل می‌دهد.
معمولاً در ساخت سازه‌هایی از جمله سدها، پل‌ها، کف‌سازی، تونل و غیره از بتن استفاده می‌شود. بتن خود دارای انواع مختلفی است که هریک از آنها ویژگی‌های متفاوتی دارند. در ادامه به برخی از آنها اشاره می کنیم:
- بتن سبک: این بتن دارای سنگدانه‌هایی با وزن کم است. معمولاً بتن‌هایی با وزن کمتر از 1920 کیلوگرم در طبقه‌بندی بتن‌های سبک قرار می‌گیرند. عموماً برای ساخت بلوکهای بتنی از بتن سبک استفاده می‌شود.
- فوم بتن یا بتن متخلخل: این بتن‌ها دارای حفره‌ها و روزنه‌های بسیار است که آب یا هوا به راحتی می‌توانند از میان این حفره‌ها عبور کنند.
- بتن سنگین: بتن سنگین دارای سنگدانههای سنگین است و معمولاً وزن آن به 3 یا 4 تن بر متر مکعب می‌رسد.
- بتن پلیمری: در این نوع بتن برای اتصال و استحکام بیشتر سنگدانههای بتنی از مواد پلیمری استفاده می‌شود، بنابراین در آنها سیمان وجود ندارد. مواد پلیمری باعث کاهش حجم حفره‌‌های بین سنگدانه‌ها می‌شوند و بتن مقاوم‌تری را تولید می‌کنند.
- بتن خود متراکم: این بتن‌ها برای جلوگیری از ایجاد حباب نیاز به ویبره ندارند و با وزن خود متراکم می‌شوند. از این بتن در بتن‌ریزی‌‌های حجیم استفاده می‌شود.
بیشتر بخوانید: بتن چیست؟ همه چیز درباره بتن و انواع آن
آهن‌آلات
معمولاً از این مصالح به صورت خالص در ساخت و ساز استفاده نمی‌شود بلکه آلیاژهای فلزاتی مثل فولاد، مس، چدن، آلومینیوم کاربرد بیشتری در ساخت سازهها دارند.
ویژگی‌هایی چون مقاومت بسیار بالا و قابلیت شکل پذیری، دلیل اصلی استفاده از مصالح آهنی در ساختمان‌سازی است.
چالشی که استفاده از این مصالح برای سازنده ایجاد می‌کند، خوردگی و زنگ‌زدگی آنها است که با روش‌های مختلفی چون روکش کردن فلزات برطرف می‌شود. از مصالح آهنی و فلزی در ساخت انواع ابزار ساختمانی نظیر تیرآهن، انواع ورق، انواع لوله ، نبشی، ناودانی و انواع میلگرد استفاده می‌شود.
تیرآهن
تیرآهن از جمله مهمترین مصالح ساختمانی کاربردی در سازهها محسوب می‌شود. برای این که بتوانید تیرآهن‌های مناسب را برای سازه‌های مختلف انتخاب کنید نیاز است که انواع مختلف این محصول، کاربرد و ویژگی‌ها و حتی کیفیت کارخانه‌های تولید کننده این محصول را بررسی کنید. انتخاب تیرآهن نامناسب می‌تواند باعث عدم موفقیت پروژه‌های ساخت و ساز شود.
بیشتر بخوانید: تیرآهن هاش چیست و چه کاربردهایی دارد؟
میلگرد
میلگرد یکی از پرکاربردترین مصالح ساختمانی است که در انواع و سایزهای مختلف تولید و در بازار عرضه می‌شود. این مقطع با شکل ظاهری شبیه به استوانه توپر و به وسیله فرایند نورد گرم تولید می‌شود.
ورق
ورق یکی از پراهمیت‌ترین فراورده‌های بر پایه آهن است که با توجه به نوع فرایند ساخت و عملیات ثانویه اجرا شده بر روی خود، کاربردهای متنوع و گسترده‌ای را از خود نشان می‌دهد.
لوله
لوله محصولی است با مقطع دایره و به شکل استوانه‌ای که برای کاربردهای مختلفی مانند انتقال سیالات در موارد خانگی یا صنعتی مورد استفاده واقع می‌شود. لوله‌ها را به طور کلی میتوان به دو دسته لوله‌های درزدار و بدون درز (مانیسمان) تقسیم‌بندی کرد. لوله‌ها در انواع و ضخامت‌های مختلفی تولید و مورد استفاده قرار می‌گیرند.
نبشی و ناودانی
نبشی و ناودانی یکی از پر استفاده‌ترین مقاطع مورد نیاز در صنعت ساخت و ساز و ماشین آلات به شمار می‌آید که به دلیل تفاوت‌های ظاهری با یکدیگر، خواص مکانیکی و کاربردهای متفاوتی را ارائه می‌دهند.
سرامیک
سرامیک محصولی کاربردی است که از فرآوری خاک رس و حرارت دادن به آن تولید می‌شود. از سرامیک معمولاً به عنوان پوشش بخش‌های مختلف ساختمانی از جمله کف، دیوارها، پیشخوان آشپزخانه و حتی سقف استفاده می‌شود. دیده شده است که حتی از سرامیک برای نمای ساختمان استفاده کرده‌اند.
لوله‌های پلاستیکی
از جمله ویژگی‌های پلاستیک میتوان به مقاومت در مقابل گرما، انعطاف‌پذیری و استحکام اشاره کرد. همین موضوع کاربرد این مصالح ساختمانی را در ساخت و ساز افزایش می‌دهد. مهمترین ویژگی لوله‌های پلاستیکی را میتوان سازگاری بالا و وزن کم آنها برشمرد که سبب کاربرد گسترده آن در حوزه ساختمان‌سازی می‌شود.
سنگ
سنگ‌ها از جمله مصالح ساختمانی قدیمی و پرکاربرد در ساخت و ساز محسوب می‌شوند. این مصالح ساختمانی از جمله اولین مصالح به کار برده شده توسط بشر برای ساخت سازه بوده است و استحکام و دوام بسیار بالایی برخوردار است.
مهمترین عنصر سازنده سنگ‌ها سیلیس است اما کانی‌ها و مواد تشکیل دهنده متفاوتی وجود دارد که انواع سنگ‌های ساختمانی را تشکیل می‌دهد. سنگ‌های ساختمانی بر اساس محیط شکل‌گیری به دسته‌های مختلفی تقسیم می‌شوند:
- سنگ مرمر
- سنگ تراورتن
- سنگ کوارتزیت
- سنگ دیوریت
این سنگ‌ها از جمله مشهورترین سنگ‌های ساختمانی محسوب می‌شوند. از سنگ‌ها معمولا برای ساخت تونل، پل، کف‌سازی، ساخت پله، دکوراسیون داخلی و غیره استفاده می‌شود.
چوب
چوب یکی از مصالح ساختمانی طبیعی است. استفاده از این مصالح ساختمانی غالباً براساس شرایط آب و هوایی محل سازه صورت میگیرد. البته چوب‌های مصنوعی نیز دسته دیگری از این مصالح هستند که کاربردهای مختلفی در سازهها دارند. چوب طبیعی چوب درختان جنگلی است و بافت و رنگ طبیعی دارد اما چوب‌های مصنوعی معمولاً با فرآوری چوب‌های طبیعی و به منظور مقاوم‌سازی آنها در برابر نفوذ آب، حرارت، گرد و غبار و غیره تولید می‌شوند و تنوع بالایی دارند.
خاک رس
خاک رس نیز یکی از مصالح طبیعی است که ترکیبی از مواد عالی و معدنی است. این خاک در اثر هوازدگی و تخریب سنگ‌ها در طول سالیان ایجاد می‌شود. خاک دارای دو دسته چسبنده و غیر چسبنده است که خاک رس از جمله خاک‌های چسبنده محسوب می‌شود و در ساخت و ساز سازه‌های مختلف به کار برده می‌شود.
توجه به استفاده از خاک رس با کیفیت برای استفاده در سازهها از اهمیت بالایی برخوردار است. استفاده از خاک رس در کنترل دمای سازه و تثبیت حرارت درونی و بیرونی سازه تأثیرگذار است.
شیشه در مصالح ساختمانی
شیشه نیز یکی از اصلی‌ترین مصالح ساختمانی است که در سازه‌های مختلف استفاده می‌شود. شیشه انواع مختلفی دارد که کاربردهای متنوعی ارائه می‌کنند و بر اساس همین ویژگی است که در ساخت سازه‌های مختلف از آن استفاده می‌شود. انواع شیشه که میتوان در سازهها از آنها استفاده کرد عبارتند از:
- شیشه رنگی
- شیشه رفلکس
- شیشه دوجداره
- شیشه لمینت
- شیشه سکوریت
گچ
این مصالح ساختمانی معروف در واقع پودری نرم و سفید است که از سنگ گچ تولید می‌شود. گچ نیز از جمله مصالح ساختمانی پرکاربرد است که از آن در سفید کاری دیوارها و سقف ساختمان استفاده می‌شود. کاربردهای دیگر آن استفاده از گچ در ساخت پنل‌های پیش ساخته و المان‌های دکوراتیو و ملات است. گچ دارای انواع مختلفی است که عبارتند از:
- گچ سفیدکاری: همانطور که از نامش پیدا است از آن برای سفید کاری دیوارهای داخلی و خارجی استفاده می‌شود و رنگ آن کاملا سفید است و قیمت مقرون به صرفه ای دارد.
- گچ میکرونیزه: گچ معمولی بعد از فرآوری شدن تبدیل به گچ میکرونیزه می‌شود که معمولا برای کشته کشی، سفید کاری و گچبری مورد استفاده قرار میگیرد.
- گچ عاج: گچ عاج دارای دانه‌های بسیار ریز است و سخت شدن آن مدت زمان بیشتری طول می‌کشد از این محصول عموما برای کشته کشی بنا و ساخت پنل‌های پیش ساخته گچی استفاده می‌شود.
- گچ گیپتون: مهمترین ویژگی این مصالح پرکاربرد چسبندگی بالای آن است. از این گچ میتوان روی انواع سطوح از قبیل بلوکهای بتنی، سطوح فومی و سطوح بتنی متخلخل استفاده کرد.
سیمان
یکی از پرمصرف‌ترین و کاربردی‌ترین مصالح ساختمانی سیمان است که از ترکیب مواد آهکی مثل اکسید آلومینیوم و سیلیسیم تولید می‌شود. از سیمان عموماً برای ساخت قطعات پیش‌ساخته و ساخت بتن که خود کاربردهای بسیار زیادی دارد استفاده می‌شود. سیمان نیز انواع مختلفی دارد که عبارتند از:
- سیمان پرتلند: این نوع از سیمان مرغوب‌ترین نوع آن است که کاربرد فراوانی در ساخت و ساز دارد. سیمان پرتلند را در تیپ‌های مختلف ۱ الی ۵ دسته بندی می‌کنند که دارای کاربردهای مختلف بوده و در بخش های مختلف سازه به کار برده می‌شود.
- سیمان نسوز: این نوع از سیمان دارای مقاومت بسیار بالای است و در برابر عواملی چون حرارت‌‌های بالا و شوک حرارتی، مواد خورنده، سولفات‌ها، سائیدگی، ضربه و آب‌های اسیدی از استحکام مناسبی برخوردار است.
- سیمان رنگی: از افزودن رنگدانه به سیمان، سیمان‌های رنگی ایجاد می‌شود. چنین سیمان‌هایی دارای سطح صاف و یکدست هستند و معمولاً برای پوشش نمای ساختمان مورد استفاده قرار می‌گیرند. یکی دیگر از ویژگی‌های اصلی سیمان‌های رنگی مقاومت مکانیکی بالای آن است که از ترک خوردن سیمان جلوگیری می‌کند.
بیشتر بخوانید: سیمان پوزولانی چیست؟ با این محصول بیشتر آشنا شوید
کامپوزیت سیمان
از ترکیب خمیر سیمان و آب با مواد فیبری مثل کاغذ یا فایبرگلاس کامپوزیت سیمان ایجاد می‌شود. با کمک چنین مصالحی میتوان انواع چوب، الیاف مختلف و هر ماده دیگری را به راحتی به هم وصل کرد.
ملات
ملات ماده چسبنده‌ای است که از ترکیب چند مصالح ساختمانی مختلف ایجاد می‌شود و برای چسباندن مصالح مختلف به سطوح به کار برده می‌شود. معمولاً برای افزایش خواص ملات، مواد افزودنی شامل هواسازها، روان‌کننده‌ها، رنگدانه‌ها و مواد نگهدارنده آب به آن اضافه می‌شود. ملات‌ها دارای سه دسته ملات آبی، هوایی یا ویژه هستند:
- ملات آبی: به ملات‌هایی که در مجاورت با آب سخت می‌شوند و به منظور استفاده در محیط‌های آبی تولید می‌شوند ملات آبی گفته می‌شود. رایج ترین ملات‌های آبی عبارتند از: ماسه و آهک، ملات ماسه و سیمان و ملات خاک شنی و آهک.
- ملات هوایی: این ملات شامل انواع ملات‌های کاه‌گل و ملات گچ و خاک است که در برابر هوا کم‌کم سخت و خشک می‌شوند.
- ملات‌های ویژه: در صورتی که به ملات‌های معمولی مواد افزودنی اضافه گردد، ویژگی‌های منحصر به فردی پیدا می‌کنند و کاربردهای متنوعی خواهند داشت.
قیمت مصالح ساختمانی
همانطور که در مقاله مطالعه کردید، مصالح ساختمانی انواع مختلفی دارد که هریک از آنها دارای زیرشاخه‌های متعدد هستند. فاکتورهایی مثل نوع مصالح ساختمانی، کیفیت آن، ویژگی‌هایی که دارد و غیره از جمله مواردی هستند که در قیمت مصالح ساختمانی تأثیرگذار خواهند بود.
به طور مثال سنگ یکی از کاربردی‌ترین مصالح ساختمانی است که خود دارای انواع مختلفی است و هر یک از انواع سنگ قیمت‌های متفاوتی به دلیل کیفیت و کارایی نوع آن خواهند داشت.
خرید مصالح ساختمانی
برای خرید مصالح ساختمانی بهتر است سراغ مصالح‌فروشی‌هایی برویم که ضمن برخورداری از تنوع بالای مصالح ساختمانی، محصولاتی مرغوب و با کیفیت و با قیمت مناسب در اختیار مشتریان قرار می‌دهند. اعتبار و خوشنامی مصالح‌فروشی یکی از مهمترین فاکتورهای انتخاب آن به منظور خرید مصالح ساختمانی با کیفیت خواهد بود.
شرکت فولاد سازان راه ابریشم یکی از شرکت‌های معتبر و خوش‌نام در زمینه فروش محصولات فولادی و ساختمانی به شمار می‌آید که برای مشاهده قیمت بروز این محصولات می‌توانید به وب‌سایت فولادینو مراجعه کنید. همچنین می‌توانید بدون داشتن محدودیت در حجم سفارش، محصولات مورد نظر را با قیمت مناسب سفارش دهید و از مشاوره رایگان ما بهره‌مند شوید.
جمع‌بندی
مصالح ساختمانی با توجه به ماهیت و مواد تشکیل‌دهنده‌ای که دارند به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند که هریک از آنها دارای ویژگی‌های مخصوص به خود بوده و کاربردهای متنوعی دارند. شناخت مصالح ساختمانی و ویژگی‌های آنها کمک می کند تا در پروژه‌های ساختمانی موفق‌تر عمل کنید.
شما می‌توانید جهت اطلاع از قیمت روز و خرید انواع محصولات فولادی به سایت فولادینو مراجعه کرده و علاوه بر استفاده از قسمت‌های مختلف سایت، با کارشناسان خبره و با تجربه این مجموعه نیز درباره سفارش خود صحبت کنید.