نبشی‌کشی ساختمان یکی از راه‌های مقاوم‌سازی ساختمان است که امروزه طرفداران بسیاری پیدا کرده است. همانطور که می‌دانید ایمنی و مقاومت سازه در برابر نیروهای خارجی و حوادث طبیعی مانند زلزله، باد و طوفان از جمله مسائلی است که همیشه از اهمیت بالایی برخوردار بوده و تلاش برای بهتر کردن آن به صورت مستمر انجام می‌شود. در این مقاله درباره نبشی‌کشی ساختمان که یکی از انواع وال‌پست‌ها به شمار می‌آید صحبت خواهیم کرد و اطلاعات مختصر و مفیدی را درباره این عملیات خواهیم داد. با فولادینو همراه باشید.
فهرست این مطلب
وال پست چیست؟
به نگهدارنده دیوار که عضوی غیرسازهای به حساب می‌آید، اصطلاحا وال‌پست (Wall Post) می‌گویند. وال‌پست در واقع متصل‌کننده اسکلت ساختمان به میان قاب‌های سازه‌ای یا غیرسازهای و حتی تیغه‌ها خواهد بود که همبستگی دیوارها را به همراه دارد و این خود باعث مهار دیوار در برابر بارهای جانبی ناشی از وزن خود می‌شود. در کشور ما قدمت اجرای وال‌پست‌ها زیاد نبوده و به جرأت می‌توان گفت که استفاده از آن نزدیک به ده سال است که رواج پیدا کرده و حال آن که هنوز اجرای این روش در برخی از سازه‌ها صورت نمی‌گیرد یا در موارد اجرا شدن نیز شاهد مشکلاتی در پیاده‌‌کردن آن هستیم. استفاده از وال‌پست‌ها در طول‌های معینی به صورت کلاف‌بندی و به‌عنوان نگهدارنده دیوار، سبب می‌شود دیوار به‌طور یکپارچه عمل کرده و موجب افزایش مقاومت دیوارها خواهند شد.
وال‌پست‌ها به روشهای زیر قابل اجرا هستند:
- اجرا با انکر بولت و نبشی‌کشی
- اجرا با تسمه دور ستون
- مهار دیوار با کمک میلگرد در داخل کف و ستون‌های مجاور
- اجرا به وسیله ناودانی و ناودانی‌های منقطع
- با استفاده از میلگرد بستر
نبشی‌کشی چیست؟
همانطور که اشاره کردیم، اخیراً به‌کار بردن نبشی یا نبشی‌کشی ساختمان در اجراها متداول شده است. به‌طوری که امکان نبشی‌کشی به صورت عمود بر هم (افقی و عمودی) در داخل دیوارها وجود دارد که آن را در حالت‌های مختلف اتصال به ستون و دیوار، سقف و کف می‌توان اجرا نمود. در سازه‌های فولادی با اتصال جوشی، نبشی‌های قائم را از پایین تیر طبقه فوقانی به قسمت بالایی تیر طبقه زیرین متصل می‌کنند، در حالی که در اسکلت دیوار، نبشی افقی استفاده خواهد شد تا فشارهای وارده بر دیوار را بتواند به زمین انتقال دهد.
بدین منظور ابتدا مهندسین بایستی نقشه‌های اجرایی را همراه با جزئیات آن بررسی و رعایت کنند. به‌عبارتی محل اتصال دقیق این اجزا به دیوار، سقف و کف در این نقشه‌ها مشخص می‌شود و با توجه به آنها، ورق‌های پلیت روی ستونها نصب می‌شود تا اتصال سازه‌های اطراف از طریق جوشکاری به آنها انجام پذیرد.
برای اجرای نبشی کشی ساختمان تحت عنوان وال‌پست، دو نبشی به نمره ۴ یا ۵ را از طریق میلگرد به دیوار متصل می‌کنند که اتصال از طریق جوشکاری و رول بولت صورت می‌گیرد. وال‌پست‌های عمودی را نیز که از طریق نبشی‌ها ساخته می‌شوند، در فواصل ۱ تا 1/5 متری هم قرار می‌دهند. این سازه‌ها را با میلگردهای آجدار شماره ۱۴ به سقف متصل می‌کنند.
نبشی‌کشی ساختمان در مواقعی انجام می‌شود که:
- نبشی‌کشی‌های افقی برای دیوارهایی که دارای ارتفاعی بیشتر از 5/30 متر هستند قابل اجرا است.
- نبشی‌کشی‌های عمودی، برای دیوارهایی با طول بیشتر از ۶ متر به‌طوری که این طول از ۴۰ برابر ضخامت دیوار کمتر نشود، نیاز خواهد شد.
تفاوت نبشی‌کشی و وال‌پست
اگرچه اجرای وال پست با استفاده از مقاطعی مانند قوطی، ناودانی، ناودانی منقطع و نبشی منقطع نیز انجام می‌گیرد ولی مهمترین روشی که جهت جاگذاری وال پست‌ها در دیوار ساختمان‌ها استفاده می‌گردد، نبشی‌کشی ساختمان است و البته اجرای نبشی‌کشی در ساختمان پرطرفدارترین و مناسب‌ترین روش برای این کار به نظر می‌رسد. بر همین اساس نحوه اجرا در خصوص وال‌پست‌ها با بهره‌گرفتن از ضوابط نبشی‌کشی ساختمان می‌تواند نقش مؤثری در بهبود کیفیت ساختمان‌سازی داشته باشد.
در دیوارکشی، بلوک‌ها را در بخش‌هایی به‌طور کامل اجرا و در قسمتی دیگر از داخل بلوک‌ها، وال‌پست‌ها را عبور می‌دهند. حفره‌هایی داخل بلوک با استفاده از اره، می‌تواند ایجاد شود و بدین ترتیب پروفیل یا وال‌پست بتواند از درون آن به آسانی عبور کند.
ضوابط کلاف‌بندی با نبشی یا اجرای نبشی‌کشی ساختمان‌ها با توجه به نوع نبشی تفاوت خواهد داشت. این پروفیل‌های فلزی را به‌صورت زیر طبقه‌بندی می‌کنند:
- نبشی پرسی
- نبشی فابریک
- نبشی بال مساوی
- نبشی بال نامساوی
- نبشی لقمه ای
- نبشی اسپیرال
- نبشی منقطع
نحوه اجرای نبشی‌کشی در ساختمان
۱- نبشی‌کشی ساختمان در سازه‌های بتنی و فلزی
وال‌پست‌ها را هم در اسکلت‌های فولادی و هم بتنی مورد استفاده قرار می‌دهند و می‌دانیم که یکی از مهمترین وال‌پست‌های فلزی، نبشی‌ها هستند. پروفیل‌های فلزی را در اندازه‌ها و ابعاد متفاوتی تولید و عرضه می‌کنند. این اجزا را به حالت‌های قائم و افقی در داخل دیوارها قرار می‌دهند و از روشهای مختلف به ستونها و دیوارها، سقف و کف متصل می‌نمایند.
شاید به‌طور مشخص المان‌های اساسی که سبب سالم ماندن سازه می‌شود و عقیده مهندسان سازه هم بر آن تاکید دارد تیرها، ستونها و سقف باشند. اما اخیراً زلزله‌های رخ داده در کشور، دلیلی بر این شد تا در ساخت سازه‌ها بیشتر به فکر استقامت ساختمان‌ها شویم تا آسیب‌های ناشی از آن را که به طور اقتصادی و جانی وارد می‌شو تا حد مطلوبی جبران کنیم. اینجاست که به ضرورت استفاده از این روش در سازه پی خواهید برد. در صورت سالم ماندن المان‌های سازه‌ای اصلی و از بین رفتن المان‌های غیر‌اصلی همچنان عملکرد سازه زیر سوال رفته و خطر جدی پایداری ساختمان را تهدید می‌کند.
۲- اجرای وال‌پست در سازه بتنی
در ساختمانهای با اسکلت بتنی، استفاده از آجرهایی مانند فشاری در دیوار، خطر تخریب در سازه را افزایش می‌دهد. در این ساختمان‌ها برای پیادهسازی وال‌پست‌ها ابتدا با مشخص کردن محل قرار گرفتن وال‌پست‌ها، امکان ادامه اجرای وال‌پست یا نبشی‌کشی ساختمان را تسهیل نموده و سپس در سقف و کف ورق‌های اتصال نصب می‌گردد.
به هنگام دیوار‌سازی باید دقت شود که فاصله جاگذاری وال‌پست خالی باشد و از ۴ عدد میلگرد جهت اجرای وال‌پست استفاده می‌کنند. سپس آنها را به ورق‌های تعبیه شده در سقف و کف جوش می‌دهند. دقت شود که بعد از پایان این مراحل، عملیات پیادهسازی دیوار انجام خواهد شد. در گام اول به منظور وصل نمودن میلگردها به بست‌ها از سیم یا مفتول آرماتوربندی استفاده می‌کنند، در مرحله بعد قالب‌بندی دیوار صورت می‌گیرد، سپس داخل قالب‌هایی که درست شد بتن ریخته و قالبها را باز می‌کنند. نهایتا وال‌پستی که با ضخامت دیوار تناسب دارد ایجاد خواهد شد.
بیشتر بخوانید: اسکلت بتنی چیست؟ همه‌چیز درباره اسکلت بتنی
۳- اجرای وال‌پست در اسکلت فلزی
امروزه در ساخت ساختمانهای با اسکلت فولادی به منظور عملکرد صحیح سازه‌ای، استفاده از نبشی‌کشی‌ها غیرقابل اجتناب به‌نظر می رسد و اجرای نبشی‌کشی‌ها در آنها مانند اجرای وال‌پست در سازه‌های بتنی است. با این تفاوت که با جوشکاری ستون و تیر را به وال‌پست متصل می‌نمایند.
بیشتر بخوانید: اسکلت فلزی چیست؟
۴- اجرای نبشی‌کشی (وال پست) در سوله
در سوله‌ها نیز استفاده از وال‌پست در ساخت آنها اهمیت ویژه‌‌ای داشته و عدم اجرای آن در سوله خطرناک خواهد بود. به‌کار بردن نبشی‌کشی در سوله علاوه بر ایجاد عملکرد یکپارچه بین دیوارها و سازه، باعث کوچک شدن دهانه‌ها شده و همچنین موجب بالا رفتن تحمل بارهای جانبی که بر دیوار وارد می‌شود خواهد گردید. از آنجایی که سوله‌ها دارای وزن کمتر هستند، از مقاطع فلزی با وزن بالاتر در اجرای وال‌پست استفاده می‌نمایند که این روش در اصطلاح با عنوان ستونک در سازه‌ها عمل خواهد کرد.
۵- اجرای وال‌پست در دیوار هبلکس
دیوار هبلکس نوعی از روشهای اجرایی دیوار به شمار می‌آید که مصالح استفاده شده در آن از نوع بتن متخلخل بوده و دارای ویژگی‌هایی منحصر به‌فرد است که از مهمترین آنها می‌توان به وزن پایین، اجرای راحت و عایق‌بندی خوب حرارتی و صوتی آن اشاره کرد. استفاده از این روش اجرا، خرابی دیوارها در زمان حوادث طبیعی را کاهش داده و از خسارات و زیان‌های جانی و مالی که ممکن است حاصل شود می‌کاهد.
۶- نحوه اجرای وال‌پست در دیوارهای خارجی
برای دیوارهای خارجی که با 3D Panel اجرا می‌شود به مهارت زیادی نیاز نخواهد بود، زیرا میلگردهایی در اطراف دیوارها وجود دارد. ولی برای دیوارهای از نوع آجری (سفال و فشاری) می‌توان از نبشی‌کشی ساختمان استفاده کرد.
در اجرای ساختمانهای بتنی، قبل از بتن‌ریزی بایستی پلیت‌ها را درون ستونها قرار داد تا برای جوش نبشی‌ها در آینده بتوان از آنها کمک گرفت و اگر پلیت‌ها را در ستونها قرار نداده باشند و بعد نیاز به اجرای وال پست شود، می‌بایست به‌گونه‌ای فنی و اصولی جهت متصل کردن نبشی‌ها به ستونها اقداماتی انجام گیرد.
مراحل اجرای وال‌پست در دیوارهای خارجی بدین صورت است که، ابتدا بایستی پلیت را روی ستون قرار دهیم، سپس با استفاده از تفنگ‌های میخ‌کوب می‌توان پلیت‌ها را به ستون متصل نمود که این کار با به‌کار بردن تفنگ به راحتی انجام می‌شود و روش بعدی که از آن استفاده می‌شود قرار دادن تسمه در محیط ستون بتنی هست. در ادامه بایستی نبشی‌ها را طوری قرار داد که مقطع دیوار، درون نبشی‌ها واقع شود تا بتوانیم میلگردهای طولی و میلگردهای عرضی را به نبشی‌ها جوش بزنیم.
۷- چگونگی اجرای نبشی‌کشی در نمای ساختمان
در نمای ساختمان بسته به مصالحی که در نمای ساختمان و نازک‌کاری استفاده می‌شود، چگونگی اجرای نبشی‌کشی ساختمان (شاسی) متفاوت خواهد بود؛ اما به‌صورت کلی نحوه نبشی‌کشی نما، پایه و اساس طراحی نما به حساب می‌آید، به‌طوری که در نماهای سنگی و سیمانی، در شروع بایستی نبشی‌های عمود برهم (افقی و عمودی) به تیر و ستونها جوش داده شود و سپس با استفاده از میلگرد، زیرسازی انجام و نهایتاً اطراف کلاف نبشی را ب وسیله رابیتس و سیم گالوانیزه پوشیده شود.
ضوابط و مقررات نبشی‌کشی ساختمان
مقررات نبشی‌کشی ساختمان دارای یک سری محدودیت‌هایی هستند که الزام رعایت آنها بر اساس استانداردهای 2800 (آیین‌نامه مقاوم‌سازی ساختمان‌ها در برابر زلزله) و مقررات ملی ساختمان مشخص گردیده است. اما مهمترین این محدودیت‌ها برای نبشی‌کشی ساختمان و بر اساس این آیین‌نامه‌ها، به شرح ذیل است:
- از وال‌پست‌ها در کل بازشوهای موجود در ساختمان بایستی استفاده شود.
- دیوارها با ارتفاع بیش از 1.8 متر را به لحاظ جانبی به‌طور کامل (اعم از داخلی یا تیغه‌‌بندی) باید در اتصال با سازه مهار نمود.
- دیوارهای غیرسازهای که مابین دو کلاف و به‌صورت عمودی اجرا می‌شود دارای طولی مجاز، حداقل بین مقادیر 6 متر یا 40 برابر ضخامت دیوار خواهند داشت.
- هیچ دیوار غیرسازهای نباید ارتفاعی بیش از 5/3 متر داشته و در صورتی که ارتفاع بیش از این شود، باید از وال‌پست برای مهار آن استفاده نمود.
- لبه‌های قائم تیغه‌ها باید به تیغه‌ای دیگر یا دیواری عمود و یا وال‌پست متصل شوند.
- اگر تیغه‌ها یا دیوارهای غیرسازهای که در کل ارتفاع دیوار ساخت آن امتداد نیابد بایستی لبه‌های افقی آنها با استفاده از پروفیل فلزی مانند ناودانی 6 UNP (کلاف) یا بتن مسلحی با مقطع معادل به دیوار اصلی متصل شوند.
قیمت نبشی‌کشی
قیمت نبشی‌کشی ساختمان با توجه به ابعاد نبشی‌های مورد نیاز، کارخانه‌های تولید کننده این محصول و همچنین متراژ پروژه تعیین می‌شود. لازم به ذکر است که قیمت نبشی، تأثیر مستقیمی در قیمت نهایی پروژه‌های اجرایی با این روش خواهد داشت.
جمع‌بندی
در این مقاله تلاش بر این شد تا شما را با نبشی‌کشی ساختمان، نحوه اجرا و ضوابط و مقررات این روش اجرایی آشنا کنیم. شما می‌توانید جهت اطلاع از قیمت روز انواع محصولات فولادی و همچنی خرید و سفارش آنها، بدون داشتن محدودیت در حجم سفارش به وبسایت فولادینو مراجعه کنید و از خدمات ارائه شده توسط این وبسایت استفاده کنید.